Όσο περνούν οι μέρες και εξελίσσεται ο αγώνας των εργαζομένων στην ΕΡΤ ενάντια στο κλείσιμο της κρατικής τηλεόρασης, όσο στηρίζουν αυτόν τον αγώνα άλλοι κλάδοι εργαζομένων, ακόμα και με δικές τους απεργιακές κινητοποιήσεις, ανοίγει όλο και πιο πολύ η συζήτηση γύρω από την ενημέρωση, αλλά και τους αγώνες των εργαζομένων γενικότερα.
Στο επίκεντρο των συζητήσεων αυτών βρίσκεται και το θέμα της κατεύθυνσης των αγώνων, της κατεύθυνσης που πρέπει να έχει το εργατικό και λαϊκό κίνημα, ώστε και να μπορέσει να ανακόψει την αντιλαϊκή επίθεση, αλλά και να ανοίξει δρόμους για ριζοσπαστικές αλλαγές.
Σε αυτό το πλαίσιο δοκιμάζονται και στην πράξη οι θέσεις πολιτικών κομμάτων και μπορούν να βγουν συμπεράσματα για το κατά πόσον όλες οι θέσεις οι οποίες πλασάρονται ως φιλολαϊκές, όλες οι θέσεις οι οποίες προβάλλονται από φορείς που δείχνουν στήριξη στον αγώνα των εργαζομένων της ΕΡΤ, είναι πράγματι υπέρ του λαού ή κατά πόσον αποτελούν παραλλαγές της κυβερνητικής πολιτικής με πιο …δημοκρατικό πρόσωπο.
Αρκετό καιρό πριν από σήμερα, όσο ακόμα φούντωνε η σεναριολογία για το ακριβές μέλλον της κρατικής τηλεόρασης, το ΚΚΕ με Ερώτησή του στη Βουλή ξεκαθάριζε ότι η «συρρίκνωση και απαξίωση της ΕΡΤ δε γίνεται για λόγους εξοικονόμησης, αλλά για να αδειάσει ο χώρος ώστε να αναπτύξουν τις δραστηριότητές τους τα μεγάλα ιδιωτικά κανάλια και ραδιόφωνα. Να συγκεντρωθούν τα ΜΜΕ ακόμα ταχύτερα στους λίγους επιχειρηματικούς ομίλους» και τόνιζε: «Αυτές οι εξελίξεις επιβεβαιώνουν ότι η στρατηγική που ακολουθείται, οδηγεί σε μια ΕΡΤ ιδιωτικοποιημένη, στήριγμα των μεγάλων επιχειρηματιών στο χώρο των ΜΜΕ και ενταγμένη ακόμα περισσότερο στην επιδίωξη του κράτους και των κυβερνήσεων για την ιδεολογική - πολιτική χειραγώγηση του λαού, παρά τις προσπάθειες δημοσιογράφων και άλλων εργαζομένων που δεν υποτάσσονται στην κυρίαρχη προπαγάνδα, πολιτική και ιδεολογία».
Ο χαρακτήρας, λοιπόν, των επιδιώξεων για την ΕΡΤ είναι συγκεκριμένος και ενταγμένος στη στρατηγική κυβέρνησης - ΕΕ - πλουτοκρατίας για έξοδο από την καπιταλιστική κρίση προς όφελος των μονοπωλίων, που προϋποθέτει αφ' ενός τσάκισμα των εργατικών και λαϊκών δικαιωμάτων και αφ' ετέρου παραχώρηση στους μονοπωλιακούς ομίλους νέων πεδίων για να ξεκλειδώσουν τα συσσωρευμένα κεφάλαιά τους και να κάνουν επενδύσεις.
Αυτό το σχεδιασμό εξυπηρετεί και το κλείσιμο και η αναδιάρθρωση της ΕΡΤ, καθώς κομμάτι των δραστηριοτήτων της κρατικής τηλεόρασης, υποδομές, αρχειακό υλικό κ.λπ. θα παραδοθούν σε επιχειρηματίες, ενώ ακόμα μεγαλύτερη θα είναι η εμπλοκή των μονοπωλιακών ομίλων και στον τομέα της ενημέρωσης. Ταυτόχρονα, φυσικά, μόνιμη επιδίωξη της αστικής τάξης είναι ο έλεγχος και η αξιοποίηση των ΜΜΕ ως εργαλείων πολιτικής και ιδεολογικής χειραγώγησης του λαού από το αστικό κράτος.
Φυσικά, είτε μέσω της αναδιάρθρωσης της σημερινής κρατικής τηλεόρασης είτε με τη δημιουργία της νέας ΕΡΤ, οι εργαζόμενοι που θα παραμείνουν ή που θα προσληφθούν, αντίστοιχα, θα δουλεύουν με χειρότερες εργασιακές σχέσεις, με μισθούς-ψίχουλα και με συμβάσεις ορισμένου χρόνου.
Αυτός ο σχεδιασμός είναι βαθιά ενταγμένος στη στρατηγική της εξουσίας της πλουτοκρατίας για έξοδο από την καπιταλιστική κρίση και η προώθησή του δεν εξαρτάται από το ένα ή το άλλο «μείγμα διαχείρισης».
Σε αυτό το πλαίσιο, η θέση του ΣΥΡΙΖΑ για τα ΜΜΕ και την ενημέρωση δε διαφοροποιείται στρατηγικά από εκείνη των άλλων κομμάτων που θέλουν τη διαχείριση του καπιταλιστικού συστήματος.
Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Αλέξης Τσίπρας, στην ομιλία του σε πρόσφατη εκδήλωση του ΣΥΡΙΖΑ για τα ΜΜΕ, ξεκαθαρίζει ότι οι θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ δεν αμφισβητούν την εξουσία των μονοπωλίων, ούτε την ύπαρξη μονοπωλιακών ομίλων ΜΜΕ. Από αυτό αν ξεκινήσει κανείς, δεν είναι δύσκολο να αντιληφθεί πως όλες οι άλλες κορόνες του ΣΥΡΙΖΑ, περί «κοινωνικής τηλεόρασης» και «συνεργατικών δημοσιογραφικών καναλιών», είναι για να χαϊδέψουν αυτιά και όχι για να αλλάξουν ριζικά το σύστημα των ΜΜΕ.
Κεντρική ιδέα του ΣΥΡΙΖΑ είναι η θέση που διατύπωσε σε αυτήν την εκδήλωση ο Α. Τσίπρας. Είπε συγκεκριμένα: «Εμείς οραματιζόμαστε ένα μοντέλο κοντά στο BBC, δηλαδή μια δημόσια τηλεόραση που θα ασκεί τεκμηριωμένη κριτική στην κυβέρνηση. Ενώ η εσωτερική τρόικα οραματίζεται ένα μοντέλο σύγχρονης ΥΕΝΕΔ, που θα λιβανίζει την κυβέρνηση και θα ασκεί λογοκρισία στην αντιπολίτευση».
Ο Α. Τσίπρας επικαλείται το βρετανικό BBC, το οποίο είναι ένας ημιαυτόνομος δημόσιος οργανισμός - συνύπαρξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα - και η λειτουργία του χρηματοδοτείται από ετήσιο τηλεοπτικό τέλος που πληρώνουν όλοι όσοι χρησιμοποιούν οποιοδήποτε μέσο για να έχουν τηλεοπτική εικόνα (νοικοκυριά, επιχειρήσεις, οργανισμοί κ.λπ.).
Η ιστορία του BBC έχει αποδείξει ότι ακόμα και όταν ασκούσε δριμεία κριτική σε κάποια βρετανική κυβέρνηση – πράγμα που δεν ισχύει εξ ορισμού – δεν το έκανε από τη σκοπιά των λαϊκών συμφερόντων, αλλά από τη σκοπιά της αστικής τάξης, για να διαφυλάξει τα συμφέροντα του βρετανικού καπιταλισμού.
Σε καμία φάση της ιστορίας του το BBC δεν ήταν και δεν είναι ταξικά ανεξάρτητο. Όπως όλα τα αστικά ΜΜΕ, έτσι και το BBC, έτσι και η κρατική τηλεόραση στην Ελλάδα, αποτελούν ιδεολογικούς μηχανισμούς της αστικής τάξης, είτε μέρους της (δηλαδή συγκεκριμένων επιχειρηματιών), είτε του συλλογικού καπιταλιστή, δηλαδή του κράτους.
Ας αφήσει, λοιπόν, ο Α. Τσίπρας τα περί ανεξάρτητης ενημέρωσης, τα οποία εξάλλου επικαλείται και η σημερινή κυβέρνηση για να δρομολογήσει την αναδιάρθρωση της κρατικής τηλεόρασης.
Αν δεν υπάρξει ρήξη με τα μονοπώλια, που έχουν την εξουσία, το κράτος και όλους τους μηχανισμούς του, ούτε οι «συνεργατικές», «κοινωνικές» ή «ημικρατικές» τηλεοράσεις θα προβάλλουν στο λαό την αληθινή φιλολαϊκή διέξοδο, το δρόμο της ταξικής σύγκρουσης για την ανατροπή της εξουσίας της πλουτοκρατίας. Αλλά αυτό θέλει και ο ΣΥΡΙΖΑ, μιας και ο ίδιος μέρος αυτού του συστήματος είναι.
Λέει στην ίδια ομιλία ο Α. Τσίπρας: «Στόχος μας είναι να δημιουργήσουμε ταυτόχρονα το πλαίσιο που θα επιτρέψει σε συνεργατικά – δημοσιογραφικά εγχειρήματα να αναλάβουν πρωτοβουλίες για να εμπλακούν στο χώρο της ενημέρωσης. Αυτό θα δώσει νέα πνοή στο χώρο και θα δημιουργήσει τη δυνατότητα για πραγματική πολυφωνική έγκυρη ενημέρωση μακριά από οικονομικές εξαρτήσεις και εξυπηρετήσεις συμφερόντων».
Και λέει λίγο παρακάτω ο Α. Τσίπρας: «Πρόβλεψη για παροχή αδειών τηλεοπτικών σταθμών εθνικής εμβέλειας και σε μη εμπορικές επιχειρήσεις, όπως κοινωνικές οργανώσεις και φορείς. Οι τελευταίες θα δοθούν σε κοινωνικές οργανώσεις και φορείς που θα συμμετέχουν σε ειδικό διαγωνισμό. Θα αποκτώνται, επίσης, για πέντε χρόνια και θα είναι ανακλητές από το ΕΣΡ. Αντίστοιχη πρόβλεψη και για περιφερειακούς τηλεοπτικούς σταθμούς. Ο στόχος είναι ο δυισμός μεταξύ κερδοσκοπικής και κοινωνικής τηλεόρασης να διατηρηθεί και εδώ».
Ο ΣΥΡΙΖΑ μιλάει για «δυισμό», δηλαδή για παράλληλη ύπαρξη μονοπωλιακών ομίλων - ιδιοκτητών ΜΜΕ και «συνεργατικών - δημοσιογραφικών εγχειρημάτων» που τάχα δε θα έχουν «οικονομικές εξαρτήσεις», για παράλληλη ύπαρξη «κερδοσκοπικής και κοινωνικής τηλεόρασης».
Όμως τον ΣΥΡΙΖΑ διαψεύδει η ίδια η πραγματικότητα, γιατί όταν κουμάντο κάνουν τα μονοπώλια, ακόμα και να υπάρξουν άλλες φωνές, αυτές δεν πρόκειται να είναι κυρίαρχες.
Η φωνή που κυριαρχεί είναι η φωνή της τάξης που σήμερα έχει την εξουσία. Μήπως σήμερα δεν υπάρχουν «συνεργατικά – δημοσιογραφικά εγχειρήματα», τόσο στο ραδιόφωνο και την τηλεόραση, όσο και στα έντυπα και ιδιαίτερα στα διαδικτυακά ΜΜΕ; Τόσοι και τόσοι δημοσιογράφοι έχουν ανοίξει και από ένα σάιτ. Μήπως είδαμε πουθενά το απαύγασμα της αντικειμενικής ενημέρωσης; Μήπως είδαμε πουθενά κανένα από αυτά τα σάιτ να μην είναι πηγμένο στις διαφημίσεις διαφόρων επιχειρήσεων; Ή μήπως δεν έχουν αυτά τα σάιτ ή τα ραδιόφωνα ξεκάθαρη γραμμή, με βάση την οποία φιλτράρουν και προβάλλουν τις ειδήσεις, επιδρούν στη διαμόρφωση της κοινής γνώμης υπέρ ή κατά συγκεκριμένων πολιτικών; Μια ματιά στο διαδίκτυο αποδεικνύει του λόγου το αληθές.
Επίσης, σήμερα υπάρχουν κοινωνικές οργανώσεις και φορείς που διαθέτουν ραδιόφωνα και εφημερίδες. Δεν είναι όμως αυτές που δίνουν τον τόνο, δεν είναι αυτές που διαμορφώνουν συνείδηση στην πλειοψηφία του λαού. Η όποια θετική φωνή για το λαό καταπνίγεται από τη δικτατορία των μονοπωλίων. Την κοινή γνώμη τη διαμορφώνουν οι μεγάλοι μονοπωλιακοί όμιλοι των ΜΜΕ, που αναπαράγουν την κυρίαρχη προπαγάνδα, που βομβαρδίζουν τη συνείδηση των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων με την κυρίαρχη ιδεολογία.
Αν, λοιπόν, κανείς θέλει να μιλήσει πραγματικά για ενημέρωση αντικειμενική, για ενημέρωση που θα αναδεικνύει τα πραγματικά προβλήματα του λαού και θα αναδεικνύει και τον υπαίτιό τους, που θα προβάλλει τη λαϊκή αγωνία και τους λαϊκούς αγώνες, πρέπει να απαιτήσει την κατάργηση των μονοπωλιακών ομίλων των ΜΜΕ και την παροχή ενημέρωσης από φορέα κρατικό - λαϊκό και όχι κρατικό - ιδεολογικό μηχανισμό στα χέρια της εξουσίας των μονοπωλίων.
Οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα δεν πρέπει να έχουν αυταπάτες για την αστική «αντικειμενική ενημέρωση» και τον αστικό «πλουραλισμό», γιατί τα όριά τους καθορίζονται από τα όρια διατήρησης και αναπαραγωγής του καπιταλιστικού συστήματος.
Μόνο με την ανατροπή της εξουσίας των μονοπωλίων, του κράτους της και των μηχανισμών τους, μόνο αν οι ίδιοι οι εργαζόμενοι και τα λαϊκά στρώματα έχουν στα χέρια τους την εξουσία, την οικονομία και όλους τους μηχανισμούς, μπορούν να έχουν πραγματικά αντικειμενική ενημέρωση για το λαό.
Του Μανώλη Αντωνίου
