Η Γιορτή του Πάσχα ή αλλιώς ο θάνατος και ανάσταση των θεών

Οι θεοί της άνοιξης που πεθαίνουν και ανασταίνονται.

Αυτές τις μέρες με το θρησκευτικό συναίσθημα να βρίσκεται σε έξαρση χιλιάδες ανθρώπων προσεύχονται για την σωτηρία τους, νηστεύουν, αυτομαστιγώνονται και πολλά πολλά άλλα. Ακολουθώντας κάποιου είδους "τυπικό" οι πιστοί ζητάνε σωτηρία και άφεση αμαρτιών.   

Πόσο όμως η αλήθεια ενός ορθόδοξου είναι η μοναδική και δεν διαφέρει απο κάποιου άλλου πιστού που βρέθηκε και αυτός σε κάποια άλλη εποχή να γιορτάζει την ανάσταση του Σωτήρα γιου του Θεού;

        Σας παρουσιάζουμε το XIV κεφαλαιο απο μια εξαιρετική εργασία του Εμμανουήλ Γιαρουσλάβσκι με τίτλο Πώς γεννιούνται, ζουν και πεθαίνουν οι θεοί και οι θεές. Η εργασία όπως και το κεφάλαιο που παρουσιάζουμε αποδεικνύει συγκριτικά, πως στο πέρασμα του χρόνου σε λαούς με διαφορετικές συνήθειες παρουσιάστηκαν οι ίδιες λατρευτικές δοξασίες. Ο ένας λαός που έρχεται σε επαφή με τον άλλο επηρεάζεται απο τις θρησκευτικές δοξασίες του άλλου και πως μια νέα θρησκεία είναι συχνά παραλλαγή μιας άλλης. 

ΚΕΦΑΛΑΙΟ XIV

ΟΙ ΘΕΟΙ ΤΗΣ ΑΝΟΙΞΗΣ ΠΟΥ  ΠΕΘΑΙΝΟΥΝ ΚΑΙ ΑΝΑΣΤΑΙΝΟΝΤΑΙ

(Η Γιορτή του Πάσχα)

Στα ευαγγέλια γίνεται λόγος για το θάνατο του Ιησού Χριστού και, σύμφωνα με τη διδασκαλία της χριστιανικής εκκλησίας, υποστηρίζεται ότι ο Χριστός θυσιάστηκε για τη σωτηρία των ανθρώπων. Το αίμα του, ο θάνατος του έπρεπε να τον κάνουν σωτήρα του κόσμου. Επειδή όμως, αν και πέθανε μ' ανθρώπινη μορφή, ήταν σύμφωνα με τη χριστιανική διδασκαλία, γιος του θεού, ο Ιησούς εξακολουθεί να ζει στους ουρανούς και υπόσχεται να ξανάρθει στη γη, για να σώσει ακόμα μια φορά τον κόσμο.

Στο Μεσαίωνα η χριστιανική εκκλησία προείπε κάμποσες φορές τις ημερομηνίες του δεύτερου ερχομού του Χριστού, αλλά όλες αυτές οι προφητείες χρεοκόπησαν. Οι χρονολογίες που είχε καθορίσει η εκκλησία περνούσαν, ο Χριστός όμως δεν ερχόταν. Το ίδιο και οι διάφορες χριστιανικές αιρέσεις, λόγου χάρη οι ευαγγελιστές, καθόρισαν επανειλημμένα την ημερομηνία του ερχομού του Χριστού στον XIX αιώνα πάντοτε όμως γελοιοποιήθηκαν με τις προρρήσεις τους. Ωστόσο, και σήμερα η εκκλησία και πολλές αιρέσεις προαγγέλλουν την προσεχή άφιξη του σωτήρα. Ο κλήρος και οι αρχάριοι αιρετικοί τα λένε αυτά για να τρομοκρατήσουν τους ανθρώπους και για να τους συσκοτίσουν τα μυαλά.

Πώς εμφανίστηκε η πίστη στο θάνατο και στην ανάσταση του σωτήρα;

Την άνοιξη, οι χριστιανοί και οι Εβραίοι πανηγυρίζουν τη γιορτή του Πάσχα. Στους χριστιανούς το Πάσχα είναι η γιορτή της ανάστασης του Θεού-Χριστού, που μαρτύρησε και πέθανε. Οι χριστιανοί παπάδες υποστηρίζουν ότι αυτή η γιορτή είναι καθαρά χριστιανική, αν και ξέρουν πολύ καλά ότι όλες οι αφηγήσεις για τα πάθη, για το θάνατο και την ανάσταση του Χριστού δεν αποτελούν παρά επανάληψη ορισμένων θρύλων για άλλους θεούς, που είχαν διαδοθεί πολύ πριν την εμφάνιση του χριστιανισμού. Κάνοντας ορισμένα τελετουργικά τυπικά τον καιρό του Πάσχα, κρύβουν από τους πιστούς ότι τις ίδιες αυτές ιεροτελεστίες τις έκαναν κι εκείνοι που λάτρευαν πολλούς λεγόμενους ειδωλολατρικούς θεούς, όπως το Μίθρα, τον Άδωνη, τον Άττι, τον Ταμμούζ, το Διόνυσο, το Βάκχο, τον Όσιρι κ.λπ.

Όταν οι Ευρωπαίοι ανακάλυψαν τη Νότια Αμερική και γνώρισαν τη θρησκεία των εκεί λαών, διαπίστωσαν με κατάπληξη ότι ανάμεσα σ' εκείνους τους λαούς, που ως τότε δεν είχαν έλθει σ' επαφή με το χριστιανικό κόσμο, υπήρχε η ίδια πίστη σ' ένα θεό που πεθαίνει και ανασταίνεται. Έτσι, σύμφωνα με τους μεξικανικούς θρύλους, ο θεός Κβετσαλκοάτλι είχε σταυρωθεί σ' έναν ξύλινο σταυρό. Οι Μεξικανοί πίστευαν ότι ο θεός είχε φονευθεί μ' αυτόν τον βάρβαρο τρόπο γιατί εκείνοι, που ήρθε να σώσει, στάθηκαν αγνώμονες. Στην εργασία του «Το αρχαίο Μεξικό», ο Κίνγκσμπορουγκ λέει ότι οι αρχαίοι κάτοικοι της χερσονήσουΓιουκατάν λάτρευαν ένα σωτήρα που τον έλεγαν Μπακάμπ, και είχε γεννηθεί από την άμωμο παρθένα Τσιριμπίρας. Ο Μπακάμπ θεωρούνταν το δεύτερο πρόσωπο της αγίας τριάδας.[61] Το σωτήρα αυτόν τον παράσταιναν σαν ένα μάρτυρα που γεννήθηκε από μια αγνή παρθένα και στεφανωμένο με ακάνθινο στεφάνι. Σύμφωνα με την παράδοση κι αυτός σταυρώθηκε πάνω σ' ένα ξύλινο σταυρό. Λένε, ότι τάχατες, έμεινε πεθαμένος τρεις μέρες και στο τέλος της τρίτης μέρας αναστήθηκε και αναλήφθηκε στον ουρανό.

Όπως βλέπετε, σ' αυτούς τους λαούς του Μεξικού, που δεν είχαν καμιάν επαφή με το χριστιανικό κόσμο και δεν είχαν ποτέ μάθει τίποτα για το Χριστό, δημιουργήθηκαν θρύλοι πολύ όμοιοι με διάφορες περικοπές από τις αφηγήσεις για το θάνατο και την ανάσταση του Χριστού.

Αν εξετάσουμε τις θρησκείες της αρχαιότητας που υπήρχαν πριν τον χριστιανισμό και που προετοίμασαν την εμφάνιση του, θα δούμε ότι η ιδέα του θεού που πεθαίνει και ανασταίνεται γεννήθηκε στους γεωργικούς και ποιμενικούς λαούς του αρχαίου κόσμου: στους Πέρσες, Σύριους, Ασσυρο-Βαβυλώνιους, Ινδούς, Εβραίους, Αιγυπτίους. [Γραφικό 51]

Η μορφή ενός θεού που υπόφερε μπορεί να βρεθεί χωρίς κανέναν κόπο στη Βίβλο. Στο βιβλίο του προφήτη Ησαΐα (κεφ. 53, εδάφια 3-11) υπάρχει ένα απόσπασμα που οι ευαγγελιστές δε χρειάστηκε παρά να το εξωραΐσουν λιγάκι για να καταφέρουν να περιγράψουν τα πάθη, το θάνατο και την ανάσταση του Ιησού Χριστού. Από εδώ είναι το απόσπασμα:

«Ήταν περιφρονημένος και ο τελευταίος ανάμεσα στους ανθρώπους: άνθρωπος δυστυχισμένος και συνηθισμένος να πονάει ένας που να κρύβεις το πρόσωπο σου σαν τον βλέπεις, που τον περιφρονούσαν και τον θεωρούσαν τιποτένιο. Άλλα αυτός φορτώθηκε τις αρρώστιες μας και τα βάσανα μας, ενώ εμείς τον θεωρούσαμε τιμωρημένο, χτυπημένο από το Θεό και κατατρεγμένο. Αλλά αυτός τρυπήθηκε για τα αμαρτήματα μας και συντρίφτηκε για τις ανομίες μας. Τιμωρήθηκε για τη σωτηρία μας και, με τα τραύματα του, εμείς όλοι γιατρευτήκαμε. Όλοι τραβούσαμε αποπλανημένοι σαν πρόβατα, ο καθένας στο δρόμο του, και ο κύριος του φόρτωσε τις ανομίες ολονών μας. Βασανίστηκε και υπόμεινε και δεν άνοιξε το στόμα του· σαν πρόβατο που το πάνε για σφάξιμο οδηγήθηκε, και σαν αρνί άφωνο,μπροστά σ' αυτόν που το κουρεύει, έτσι κι αυτός δεν άνοιξε το στόμα του. Μ' άδικη κρίση καταδικάστηκε και στην οικογένεια του ποιος θα το πει; Γιατί του αφαίρεσαν τη ζωή πάνω στη γη; Για τις ανομίες του λαού μου οδηγήθηκε στο θάνατο. Τον τάφο του τον έβαλαν δίπλα στους τάφους των άνομων και των κακοποιών, μετά το θάνατο του, παρόλο που δεν διέπραξε καμιάν ανομία και καμιά απάτη δε βγήκε από το στόμα του. Άλλα ήταν το θέλημα του κυρίου να τον συντρίψουν με τον πόνο. Και επειδή θυσίασε την ζωή του για τις αμαρτίες μας, θα δει τους απογόνους του να ζουν μακρόχρονα και το σχέδιο του κυρίου, μέσον αυτού, θα πετύχει. Ύστερα από το βάσανο της ψυχής του θα χορτάσει ευτυχία. Με τη σοφία του, ο δίκαιος, ο υπηρέτης μου, θα διορθώσει πολλούς και θα επωμιστεί τις ανομίες τους».

Στους εβραίους υπάρχει η γιορτή της άνοιξης, ο καθαρμός (οι πιστοί τη γιορτάζουν και σήμερα) όπου τα κυριότερα πρόσωπα ήταν ο Μορδοχάς, είτε ο θεός των Βαβυλωνίων Μαρντούκ και η θεά Ίσταρ (Εστέρα), καθώς και ο Αμάν ο κακός. Τη λατρεία του Μαρντούκ και της θεάς Ίσταρ τη δανείστηκαν οι Εβραίοι από τους γειτονικούς τους λαούς. Στην αρχαιότητα, ο Μαρντούκ λατρευόταν σαν θεός της πόλης Βαβυλώνας. Όταν δημιουργήθηκε το μεγάλο βασίλειο της Βαβυλώνας, ο Μαρντούκ έγινε ο υπέρτατος θεός, ανώτερος απ' όλους τους άλλους θεούς. Οι γιορτές προς τιμήν του Μαρντούκ γίνονταν την άνοιξη, οπότε του θυσίαζαν ένα μοσχάρι. Ο Μαρντούκ ήταν θεός του ήλιου της άνοιξης, που νίκησε το αρχικό χάος (Τιαμάτ). Σύμφωνα με τους βαβυλωνιακούς θρύλους, ήταν ο δημιουργός, ο λυτρωτής και ο σωτήρας του κόσμου, αυτός που απάλλαξε τους ανθρώπους από κάθε ανάγκη. Θεραπεύοντας αρρώστους και ανασταίνοντας νεκρούς, ήταν ηγεμόνας των αρχόντων και βασιλιάς των βασιλιάδων. Εκείνοι που προσκυνούσαν τον Μαρντούκ, πίστευαν ότι πεθαίνει το χειμώνα και ανασταίνεται την άνοιξη. Ορισμένες μέρες θρηνούσανε το νεκρό θεό και όταν κατά την αντίληψη των πιστών, ανασταίνονταν τότε γινόταν ένα χαρούμενο πανηγύρι προς τιμήν της ανάστασης του θεού Μαρντούκ. Όπως οι χριστιανοί καυχιούνται για τον τάφο του θεού τους Χριστού, στην αρχαία Βαβυλώνα λατρευόταν ο τάφος του θεού Μαρντούκ. Ο θεός αυτός περιλήρθηκε και στη Μωσαϊκή θρησκεία και η εβραϊκή γιορτή αναπαρασταίνει τη θαυματουργή σωτηρία του από το θάνατο, με τη βοήθεια της θεάς Ίσταρ (Εστέρα).

Το ίδιο επίσης πλατειά είχε διαδοθεί σ' ολόκληρη την Ανατολή η λατρεία του θεού Άδωνη. Και ο θεός Άδωνης είναι θεός του αρχαίου κόσμου, που πεθαίνει και ανασταίνεται. Μάνα του ήταν η Μίρρα (Μαρία), που μεταπλάστηκε στο δέντρο της σμύρνας. Η λατρεία του Άδωνη είχε πολύ πλατειά διάδοση στη Φοινίκηκαι στη Συρία, απ' όπου πέρασε στην Ιουδαία; Στην πόλη Βιβλός στα παράλια της Συρίας βρισκόταν ο ναός της θεάς Μπααλάτ-Τζεμπάλ, της φοινικικής Αφροδίτης. Η Αφροδίτη (Αστάρτη, Ίσταρ) ήταν γυναίκα του Άδωνη. Οι άνθρωποι πίστευαν ότι τον Άδωνη, όπως και τον Ταμμούζ, τον σκότωσε ένας κακός θεός, που είχε μεταμορφωθεί σ' αγριόχοιρο. Ο Άδωνης πεθαίνει αλλά υστέρα από λίγο καιρό ανασταίνεται. Ο έλληνας συγγραφέας του II αιώνα Λουκιανός, περιγράφει το θρήνο για το θάνατο του Άδωνη και το γιορτασμό της ανάστασης του. Σ' ανάμνηση των παθών του θεού αυτού, οι πιστοί μαστιγώνονταν κάθε χρόνο,θρηνούσανε το θεό και οργάνωναν πένθιμα δείπνα. Όταν χόρταιναν απ' το μαστίγωμα και το θρήνο, οι πιστοί προσέφερναν στον Άδωνη τη θυσία που άρμοζε σε νεκρό.

Την άνοιξη, όταν τα νερά ξεχύνονταν και ξέπλεναν από τα βουνά το κοκκινόχωμα, το ποτάμι βαφόταν κόκκινο. Έλεγαν τότε ότι το ποτάμι βάφτηκε από το αίμα του Άδωνη. Για τον Άδωνη έφτιαχναν ξύλινα αγάλματα, που τα βάζανε σ' ένα είδος φέρετρου, και γύρω τοποθετούσαν βάζα με πράσινα φυτά, που τα αποκαλούσαν «Ανθοκήπια του Άδωνη». Οι γυναίκες πλένανε το ξύλινο άγαλμα του θεού τους Άδωνη, το άλειφαν με αρωματικά λάδια και ύστερα το τύλιγαν σ' ένα μάλλινο ή πάνινο σάβανο και το θάβανε. Όλες αυτές οι ιεροτελεστίες γίνονταν πάνω-κάτω τις ίδιες μέρες που αργότερα οι χριστιανοί άρχισαν να γιορτάζουν το θάνατο και την ανάσταση του θεού τους, δηλαδή τις μέρες της λεγόμενης λαμπρής ανάστασης. Ύστερα απ' αυτό ανάγγελλαν ότι ο Άδωνης αναστήθηκε και οι πιστοί έτρεχαν χαρούμενοι και αλληλοσυγχαίρονταν λέγοντας: Άδωνης ανέστη. [Γραφικό 52]

Συνεπώς, αυτοί που, πάνω από 2000 χρόνια λένε ο ένας στον άλλον το Πάσχα: Χριστός ανέστη δεν κάνουν άλλο παρά να ξαναζωντανεύουν το γιορτασμό του αρχαίου μύθου του θεού των Φοινίκων, Άδωνη. Ο Κύριος της Αλεξάνδρειας (αρχιεπίσκοπος και «εκκλησιαστικός πατέρας», που έζησε τον V αιώνα) αναφέρει ότι οι γυναίκες της Αιγύπτου έστελναν κάθε χρόνο, σε μια κανάτα σφραγισμένη με πίσσα, μιαν επιστολή προς τις γυναίκες της Βιβλός, όπου τις πληροφορούσαν για την ανάσταση του θεού Άδωνη.

Πάνω από 1200 χρόνια πριν το χριστιανισμό, η λατρεία του θεού που πεθαίνει και ανασταίνεται είχε διαδοθεί σ' όλα τα παράλια της Μεσογείου. Αυτή η λατρεία έφτασε και στην Ελλάδα, πολύ πριν από τα περιστατικά που αποδίδονται στο φανταστικό Ιησού. 600 χρόνια πριν το χριστιανισμό η λατρεία αυτή υμνήθηκε από την ελληνίδα ποιήτρια Σαπφώ. Με τις ανασκαφές που έγιναν στην πόλη των Μυκηνών, βρέθηκε το σχέδιο ενός ναού του Άδωνη, που χτίστηκε 1200 χρόνια πριν την εμφάνιση του χριστιανισμού Αυτή η ίδια η λέξη «Άδωνης» σημαίνει «κύριος», «θεός». Στις αρχές της άνοιξης φύτευαν προς τιμήν του Άδωνη χόρτα που πρασίνιζαν γρήγορα. Από δω προέρχεται και η χριστιανική συνήθεια να στολίζουν με πρασινάδα το πασχαλινό τραπέζι.

Το ίδιο διαδομένη, όπως η λατρεία του Άδωνη, ήταν και η λατρεία του θεού Άττι και της μητέρας του, της «μεγαλόπρεπης μάνας» των θεών, Κυβέλης, θεάς της Φρυγίας. Τον καιρό των πολέμων με τον Αννίβα, όταν η ρωμαϊκή αυτοκρατορία περνούσε σκληρές δοκιμασίες, οι ιερείς συμβούλεψαν τους ηγέτες της αυτοκρατορίας να εισάγουν και στη Ρώμη τη λατρεία της θεάς της Φρυγίας, που ήταν πολύ διαδομένη τότε στη Μικρά Ασία και τιμούνταν εξαιρετικά παντού. Στείλανε τότες στο βασιλιά Άτταλο της Περγάμου έναν αποσταλμένο που έφερε από κει τη μαύρη πέτρα που συμβόλιζε τη θεά Κυβέλη. Το γεγονός αυτό, έγινε 204 χρόνια πριν τη χρονιά που λέγεται ότι γεννήθηκε δ Χριστός. Ο επίσημος πανηγυρισμός της «μεγαλόπρεπης μάνας» γινόταν ανάμεσα στις 15 και 27 του Μάρτη. Τη μέρα της ανοιξιάτικης ισημερίας (21 του Μάρτη), έφερναν ένα δέντρο κομμένο και τυλιγμένο σε μάλλινο ύφασμα, Έτσι όπως τύλιγαν και τα σώματα των νεκρών. Το δέντρο στολίζονταν με στεφάνια από βιολέτες και πάνω κει έβαζαν τη μορφή του νέου θεού. Την ίδια μέρα μνημόνευαν πως ο θεός Άττις, ο ερωμένος της Κυβέλης, της «μεγαλειοτάτης μάνας» των θεών, σε μια στιγμή τρέλας έκοψε τα γεννητικά του όργανα μ' ένα μυτερό καλάμι και κοκκίνισε απ' το αίμα του η γη, που απόχτησε έτσι κρυφή δύναμη, κάνοντας ν' ανθίσουν σ' εκείνο το μέρος λογής-λογής λουλούδια την ώρα που ο Άττις πέθαινε. Σ' αυτές τις γιορτινές μέρες μιμούνται την απελπισία της Κυβέλης, της θεομήτορος, όταν αντίκρισε το πτώμα του ερωμένου της. Η 24 του Μάρτη έγινε μέρα των παθών του Άττι. Τότε οι πιστοί μαστιγώνονταν και αυτοτραυματίζονταν, μερικοί έκοβαν ακόμα και τα γεννητικά τους όργανα και με το αίμα τους ράντιζαν το άγαλμα του θεού. Στις 25 του Μάρτη γιορτάζονταν η ανάσταση του θεού Άττι και τότε ο θρήνος μεταβάλλονταν σε χαρά και ευθυμία. Σ' άλλα μέρη θάβανε το άγαλμα του θεού και τη νύχτα, όταν ο θρήνος αποκορυφώνονταν, άναβαν ξαφνικά τους δαυλούς, άνοιγαν το φέρετρο και ο ιερέας άλειφε τα χείλη των πιστών με αγιασμένο λάδι, ψιθυρίζοντας:«Παρηγορηθείτε πιστοί, ο, θεός λυτρώθηκε. Έτσι θα λυτρωθούμε και μείς από τα δεινά».

Όλα αυτά συνέβηκαν πολλά χρόνια πριν την εμφάνιση του χριστιανισμού. Αλλά ακόμα και 500 χρόνια μετά από την εμφάνιση του χριστιανισμού, ο έλληνας νεοπλατωνικός φιλόσοφος Δαμάσκιος σημειώνει ένα όνειρό του όπου τού παρουσιάστηκε η θεά Κυβέλη και του είπε ότι οι γιορτές προς τιμήν του Άττι (που λέγονταν ιλαρές) θα σώσουν τους ανθρώπους απ' το θάνατο. (Σχετικά μ' αυτό βλέπε στο βιβλίο του Μ. Μπρίκνερ «Ο θεός που μαρτυρεί στις θρησκείες του αρχαίου κόσμου»).[62] Στη λατρεία αυτή προκαλούνταν τέτοια θρησκευτική έκσταση, τέτοια υπερδιέγερση που όλοι οι πιστοί πίστευαν ότι, έτσι όπως ο Άττις πεθαίνει και ανασταίνεται, το ίδιο κι αυτοί θα ξαναγυρίσουν, μετά θάνατο, σε μια καινούργια ζωή.

Πρέπει ακόμη ν' αναφέρουμε και τα λεγόμενα εξιλαστήρια, δηλαδή τις θυσίες όπου οι συμμετέχοντες καθαρίζονταν με το αίμα των ζώων που θυσιάζονταν. Τις σταλαγματιές του αίματος που έσταζαν από το θυσιαστήριο, τις έπιναν οι πιστοί του Άττι, που φαντάζονταν ότι έτσι κοινωνούν το σώμα και το αίμα του νεκρού θεού. Εκείνοι που προσκυνούσαν τη θεομήτορα Κυβέλη και το θεό Άττι, οργάνωναν τελετουργικά συμπόσια.

Αυτά τα τελετουργικά συμπόσια, που υπήρχαν πολύ πριν το χριστιανισμό, μοιάζουν με τα χριστιανικά όπου γίνεται η μετάληψη με ψωμί και κρασί. Η χριστιανική λατρεία, που εμφανίστηκε πολύ μεταγενέστερα, μοιάζει τόσο πολύ με τη λατρεία του Άττι που ένας ιερέας της θεάς Κυβέλης είπε στον ευτυχήΑυγουστίνο, το χριστιανό συγγραφέα (364-430): «Εκείνος που φορεί το φρυγιανό σκουφί του θεού Άττι είναι κι αυτός χριστιανός», Ο αρχιερέας της Ρώμης του θεού Άττι ονομαζόταν Πάπας και, όπως ο Πάπας της Ρώμης, λεγόταν επίσης πάτερ, φορούσε την ίδια τιάρα που άρχισαν κατόπιν να φοράνε οι καθολικοί πάπες. Όπως η χριστιανική θρησκεία πήρε πολλά στοιχεία από τη λατρεία του θεού Άττι, έτσι και το χρι στιανικό Πάσχα παρουσιάζει ομοιότητες με το γιορτασμό του θεού αυτού.

Ό,τι ήταν ο θεός Άττις για τους Φρυγιανούς και αργότερα για τους Ρωμαίους, ο Άδωνης για τους Σύριους και ο Ταμμούζ για τους Ασσυριο-Βαβυλώνιους, ήταν και για τους Φοίνικες της Τύρας ο θεός Μελκάρτ.

Η λατρεία του θεού Μελκάρτ είχε διαδοθεί πάνω από 1000 χρόνια, πριν την εμφάνιση του χριστιανισμού.

Οι Έλληνες θεωρούσαν το Μελκάρτ ταυτόσημο με το θεό-ήρωα Ηρακλή, γιο του Δία και της θεάς Αλκμήνης. Υπάρχει ένας θρύλος σύμφωνα με τον οποίο ο Ηρακλής έβαλε φωτιά στον εαυτό του και αναλήφτηκε, μέσα από τις φλόγες, στον ουρανό που δονούνταν από τις βροντές. Ο θεός Μελκάρτ γιορταζόταν το Φλεβάρη και το Μάρτη. Τότε έβαζαν φωτιά στο άγαλμα του σ' ένδειξη ότι ο θεός ανέρχεται στον ουρανό για μια καινούργια ζωή. Στην πόλη Ταρσός οργανώνονταν ο γιορτασμός του θεού Σαντάν σχεδόν το ίδιο όπως και ο γιορτασμός του θανάτου και της ανάστασης του Μελκάρτ. Και στην Καππαδοκία οργάνωναν παρόμοιες γιορτές προς τιμήν του θεού Ιμπραέζ.

Οι ιστορικοί της προγενέστερης του χριστιανισμού εποχής περιέγραψαν λεπτομερειακά την πλατειά διαδομένη λατρεία της αιγύπτιας θεάς Ίσιδας και του θεούΣεράπιδα (Όσιρις). Αυτή η λατρεία ήταν γνωστή σ' όλα τα παράλια της Μεσογείου, δηλαδή εκεί ακριβώς όπου έμελλε να διαδοθεί αργότερα ο χριστιανισμός. Τον καιρό των Πτολεμαίων[63] η λατρεία αύτη ήταν η πιο διαδεδομένη στον ελληνο-ρωμαϊκό κόσμο. Όπως οι χριστιανοί χρησιμοποίησαν αργότερα, με τον τρόπο τους, τις αιγυπτιακές, συριακές, ασσυριακές κ.λπ. παραδόσεις και δοξασίες, το ίδιο και οι Ρωμαίοι προσπάθησαν να προσαρμόσουν στις αντιλήψεις τους τη λατρεία της Ίσιδας και του Σεράπιδα. Ανάλογα άλλαζαν τις αναπαραστάσεις των θεών. Γι' αυτό ο Σέραπις άρχισε να παριστάνεται σχεδόν το ίδιο όπως πριν ο θεός Δίας. Όπως και ο Όσιρις στην Αίγυπτο, ο Σέραπις λατρεύονταν στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία σαν προστάτης των φυτών, θεός του ήλιου και αφέντης του βασιλείου των νεκρών. Την Ίσιδα βάλθηκαν να την απεικονίζουν σαν ελληνίδα θεά, που έναν καιρό μπορούσε κανείς εύκολα να την μπερδέψει με την Ήρα, τη Δήμητρα ή την Αφροδίτη. Χωρίς μια τέτοια απομίμηση, χωρίς μια τέτοια προσαρμογή στις ιδέες του ρωμαϊκού λαού η λατρεία των Αιγυπτίων θεών δε θα μπορούσε να διαδοθεί στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία. Στους πρώτους αιώνες του χριστιανισμού, η λατρεία της Ίσιδας και του Σεράπιδα ήταν επίσημη. Διατηρήθηκε 350 χρόνια μετά την εμφάνιση της χριστιανικής λατρείας. Στα 344 οργανώνονταν ακόμη στη Ρώμη γιορταστικές λιτανείες προς τιμήν της Ίσιδας. Σε μια απ' αυτές τις γιορτές (που ήταν πραγματικά φθινοπωρινή γιορτή) αναπαρασταίνονταν η θλίψη της θεάς Ίσιδας, που αναζητούσε το σώμα του Όσιρι, που κατασπάραζε ο θεός Σετ. [Γραφικό 53]

Η προέλευση αυτών των γιορτών είναι πολύ αρχαία. Στην Άβυδο (Αίγυπτος) τέτοιες γιορτές γίνονταν από 2000 χρόνια πριν την εμφάνιση του χριστιανισμού. Σύμφωνα με τους αιγυπτιακούς θρύλους, ο Όσιρης-Σέραπις είναι γιος του Τζεμπ, θεού της γης και της Νουτ, θεάς του ουρανού. Ο θεός του ηλίου Ρα, σαν έμαθε ότι η γυναίκα του η Νουτ τον απατούσε, τη φοβέριζε ότι δε θα γεννήσει παιδί καμιά μέρα του χρόνου. Αλλά η Νουτ είχε ερωμένο, το θεό Θωτ. Ο Θωτ κέρδισε από το θεό της σελήνης το 72ο μέρος κάθε χρόνου, δηλαδή 5 μέρες που προσθέτονται στις 360 του σεληνιακού χρόνου. Σε κάθε μια απ' αυτές τις 5 μέρες η Νουτ γεννούσε κι ένα παιδί. Έτσι γέννησε τους θεούς Όσιρι, Ώρο, Σετ και τις θεές Ίσιδα και Νέφτδα.

Όπως λένε οι μύθοι, όταν γεννήθηκε ο Όσιρις, ακούστηκε μια δυνατή φωνή, που ανάγγελλε ότι εμφανίστηκε ο κυρίαρχος του κόσμου. Επί 28 χρόνια ο Όσιρις ήταν βασιλιάς της Αιγύπτου, σ' αυτόν αποδίδεται η διάδοση της γεωργίας και η καλλιέργεια της αμπέλου. Ύστερα απ' αυτό, ο Όσιρις έφυγε σε ταξίδι, αλλά ο αδελφός του ο Σετ ο κακός, τον έβαλε με πονηριά μέσα σ' ένα πολύτιμο σεντούκι και τον έριξε στο Νείλο. Ο βασιλιάς της Βιβλός (στα παράλια της Συρίας) βρήκε το σεντούκι και το πήγε στο ναό της θεάς Μπελίτ-Αφροδίτης. Η θεά Ίσις ήταν, απελπισμένη, βαριοθλιμένη. Τραβούσε τα μαλλιά της κι αναζητούσε θρηνώντας τον αδελφό-σύζυγο. Τελικά τον βρήκε στη Βιβλός και τον έκρυψε σε μια στροφή του Νείλου. Αλλά ο Σετ ο κακός, βρήκε τον Όσιρι, κατακομμάτιασε το κορμί του και τα κομμάτια τα σκόρπισε σ' όλη την χώρα. Η Ίσις, θρηνώντας ασταμάτητα, έψαχνε να βρει τα κομμάτια από το σώμα του αγαπημένου της. Τότε ο θεός Ρα έστειλε το θεό Άνουβι (με κεφαλή τσακαλιού) που, με τη βοήθεια του Θωτ και του Ώρου, μάζεψε τα κομματάκια από το κορμί του Όσιρι και τον ανάστησε. Από τότε ο Όσιρις είναι αφέντης και κριτής στο βασίλειο των νεκρών.

Αυτή η γιορτή προς τιμήν του θεού που πεθαίνει και ανασταίνεται γιορτάζονταν πριν από το χριστιανισμό και στους πρώτους αιώνες μετά την εμφάνιση του χριστιανισμού, στη ρωμαϊκή αυτοκρατορία, όπου οι ευαγγελιστές φτιάξανε τα ευαγγέλια. Σίγουρα θα είδαν επανειλημμένα τις σκηνές αυτές στους ναούς της θεάς Ίσιδας, όπου αναπαράσταιναν την Ίσιδα τη μάνα των θεών, ν' αναζητά απαρηγόρητη το σώμα του Όσιρι. Μαζί με την Ίσιδα, έκλαιγαν μερικές γυναίκες ντυμένες

κάτασπρα, με ξέπλεκα μαλλιά. Ύστερα ο ιερέας αναπαράσταινε την ανεύρεση του σώματος και την ανάσταση του. Ο θεός ανασταίνονταν, ξανάρχονταν στη ζωή και η θλίψη κι ο θρήνος των πιστών μετατρεπόταν σε ξέσπασμα ευθυμίας και χαράς. Μια από τις μέρες αυτής της γιορτής ονομαζόταν «ιλαρία», έτσι όπως ονομαζόταν και οι 3 μέρες της γιορτής προς τιμήν της μάνας-θεάς Κυβέλης και του θεού Άττι. Όλοι οι πιστοί αλληλοσυγχαίρονταν όπως μεταγενέστερα συγχαίρονταν οι χριστιανοί κατά την υποτιθέμενη ανάσταση του θεού τους, Ιησού Χριστού.

Οι Αιγύπτιοι πίστευαν όχι μονάχα ότι ο Όσιρις αναστήθηκε μόνος του, αλλά ότι έχει και τη δύναμη ν' ανασταίνει νεκρούς. Στο «Βιβλίο των νεκρών» [64]βρίσκεται μια παράκληση που τη βάζουν στο στόμα του νεκρού «Έδωσα ψωμί στον πεινασμένο και υπόδησα τον ξυπόλυτο. Μετάφερα με το καράβι μου αυτόν που δεν είχε πώς να περάσει απ' το νερό. Ήμουν πατέρας για τα ορφανά, σύζυγος για τη χήρα και προστάτεψα, από τους ανέμους, τους ξεπαγιασμένους. Εγώ είμαι εκείνος που λέει παραδείγματα για το καλό. Εγώ με το δίκιο κέρδισα την εκτίμηση!» Και σ' άλλο μέρος λέει: «Θα ζήσει το ίδιο αληθινά όπως ζει και ο Όσιρις. Δε θα πεθάνει όπως δεν πέθανε και ο Όσιρις. Δε θα εξοντωθεί όπως δε μπορεί να εξοντωθεί ο Όσιρις. Διατηρούν την ψυχή τους, διατηρούν τις αισθήσεις τους, διατηρούν το στόμα τους, διατηρούν τα πόδια τους, διατηρούν όλα τους τα μέλη». [Γραφικό 54]

Έτσι λοιπόν, ακόμα και οι αρχαίοι αιγύπτιοι και, κατοπινά, οι Ρωμαίοι είχαν συνθέσει παρακλήσεις που λέγανε ότι ο θεός τους με το θάνατο, τον θάνατον πατήσας, με την ζωή του εκ νεκρών, χάρισε ζωή σ' ολόκληρη την ανθρωπότητα.

Στην Ελλάδα, την άνοιξη πανηγυρίζονταν η γιορτή της ανάστασης του θεού Διόνυσου (Βάκχος). Σύμφωνα με το μύθο, ο θεός-πατέρας Δίας που εξουσιάζει τις αστραπές και τις βροντές, ερωτεύθηκε τη Σεμέλη, κόρη του βασιλιά της Θήβας. Μια μέρα ορκίστηκε στην αγαπημένη του ότι θα της εκπληρώσει οποιαδήποτε επιθυμία. Αλλά η θεά Ήρα, η ζηλιάρα γυναίκα του Δία, σαν το 'μαθε, αποφάσισε να ξολοθρέψει την αντίζηλή της. Η Ήρα ήξερε ότι αν ο Δίας φανερωθεί με όλα τα όπλα του αστραποβρόντη, η εμφάνιση του φέρνει το θάνατο στους ανθρώπους. Γι' αυτό πρότρεψε τη Σεμέλη να ζητήσει από το Δία να της φανερωθεί μ' όλα του τα όπλα. Κι ήρθε λοιπόν ο Δίας κοντά της μ' όλη ν του τη μεγαλοπρέπεια σαν βασιλιάς των θεών και ανθρώπων. Οι εκτυφλωτικές αστραπές που σπίθιζαν στα χέρια του θεού, το μπουμπουνητό των κεραυνών έκαναν να πάρουν φωτιά όλα γύρω μαζί και η Σεμέλη. Πεθαίνοντας η Σεμέλη γέννησε το Διόνυσο. Τότε από τη γη υψώθηκαν χορτάρια και κισσός που κάλυψαν και προστάτεψαν το βρέφος από τις καταστροφικές φλόγες. Ο κισσός απλώθηκε γύρω ώσπου έσβησε τη φωτιά! Επειδή ο Διόνυσος ήταν ακόμη πολύ αδύνατος, ο Δίας τον έραψε στο μηρί του και τον κράταγε έτσι (όπως η καγκουρό κρατάει το μικρό της μέσα σε σακούλα του κορμιού της) ώσπου δυνάμωσε και γεννήθηκε για δεύτερη φορά από το μηρί του θεού-πατέρα. Κι έγινε έτσι ο Διόνυσος θεογέννητος. Οι αρχαίοι δεν παραξενεύονταν ότι ο Δίας γέννησε από το μηρί του. Ακόμα και ο θεός των αρχαίων εβραίων, ο Ιεχωβάς έπλασε τον άνθρωπο από πηλό και κατόπιν πήρε ένα πλευρό του κι έπλασε τη γυναίκα. Και η Αθηνά γεννήθηκε απ' το κεφάλι του Δία που άνοιξε. Γιατί λοιπόν να μη μπορεί να γεννήσει ο Δίας απ' το μηρί το γιο του;«Τα αδύνατα παρά τοις ανθρώποις δυνατά παρά τοις θεοίς», έτσι συλλογίζονταν οι πιστοί. Επειδή η ζηλιάρα Ήρα μπορούσε να θανατώσει το Διόνυσο, τον έστειλε ο Δίας στην αδερφή της Σεμέλης—Ινώ. Και ξαναρχίζει η καταδίωξη του γιου του θεού. Η θετή μάνα του Διόνυσου χρειάστηκε να φύγει μαζί του και, για να γλυτώσει από τους διώχτες, ρίχτηκε από ένα βράχο στη θάλασσα. Μονοστιγμής όμως ο θεός Έρμης πήγε το Διόνυσο στην κοιλάδα της Νύσας. Ο Διόνυσος μεγάλωσε και έγινε ένας όμορφος— θεός— ένας θεός νέος που δίνει δύναμη, χαρά και χαρίζει γονιμότητα. Έκανε πολλά ηρωικά κατορθώματα, με τη βοήθεια του πατέρα του, Δία. Αλλά όταν οι άνθρωποι αμφιβάλανε πως ο Διόνυσος ήταν πραγματικά θεός και τον κορόιδευαν τότε φανερώνονταν και τους τιμωρούσε άγρια για τη δυσπιστία τους.

Σύμφωνα μ' έναν άλλο μύθο, ο Διόνυσος είναι γιος του Δία και της Περσεφόνης. Από μικρό παιδί ακόμα, ο θεός-πατέρας του παραχωρεί την εξουσία πάνω στον κόσμο, αλλά η φθονερή Ήρα τον καταδιώκει. Ο Διόνυσος τρέχει μακριά για να σωθεί απ' αυτήν αλλά τον προφταίνουνε οι γίγαντες-τιτάνες, που τους έστειλε ξοπίσω του η Ήρα. Οι Τιτάνες τον κόβουν κομμάτια και τον τρώνε. Μένει μόνον η καρδιά. Τότε ο Θεός-Δίας ανασταίνει το Διόνυσο.

Στην Ελλάδα, την άνοιξη γιορτάζονταν η ανάσταση του θεού Διόνυσου. Οι ιερείς έκοβαν κομμάτια έναν ζωντανό ταύρο, που προσωποποιούσε το Διόνυσο όταν πέθαινε και οι πιστοί καταβρόχθιζαν κομμάτια απ' τη σάρκα του θεού, κοινωνώντας έτσι από το αίμα και το σώμα του Θεού Διόνυσου και σώζονταν τάχατες απ' το θάνατο.

Παρόμοιες ιεροτελεστίες γίνονται λοιπόν, πολύ πριν την εμφάνιση του Χριστιανισμού. Η κοινωνία από το αίμα και το σώμα του Χριστού υπήρξε μ' αυτήν τη μορφή και στη λατρεία του Άδωνη στη λατρεία του Άττι και στη λατρεία του Διόνυσου, και, όπως θα δούμε και στη λατρεία του θεού των περσών Μίθρα.

Πάνω από 1000 χρόνια πριν το χριστιανισμό, ο Μίθρας θεωρούνταν θεός των φυτών, θεός της γονιμότητας, η λατρεία του ήταν πολύ διαδομένη στις χώρες όπου οι άνθρωποι ασχολούνταν με τη γεωργία. Ένας από τους άθλους που του αποδίδουν είναι και τούτος εδώ: Ο Μίθρας, λένε, σκότωσε ένα πλάσμα που απ' το αίμα του προέρχεται όλη η γονιμότητα της γη στην άνοιξη. Γι' αυτό ο Μίθρας θεωρούνταν ο δημιουργός των πάντων πάνω στη γη. Ο Μίθρας ήταν γιος θεού, και γεννήθηκε σε μια σπηλιά. Και σ' ένα από τα ευαγγέλια λέγεται ότι ο Χριστός γεννήθηκε μέσα σε μια σπηλιά. Ο Μίθρας αποκαλούνταν αυτός που γεννήθηκε απόβράχο, και το Χριστό τον λένε κι αυτόν πέτρα (Επιστολή Ι προς Κορινθίους Χ, 4).Το ίδιο και ο Πέτρος, πρώτος απόστολος ονομάζεται πέτρα. Καθώς ο Μίθρας απεικονίζονταν συνήθως με ραβδί και σπαθί στο χέρι άρχισαν να παρασταίνουν με τα ίδια σημάδια και τον Πέτρο. Τον καιρό που εμφανίστηκαν οι πρώτες χριστιανικές κοινότητες, η λατρεία του Μίθρα ήταν διαδομένη σ' όλη τη ρωμαϊκή αυτοκρατορία και ναοί του Μίθρα, βρίσκονταν παντού. Η ιεροτελεστία που γίνονταν στη λατρεία του Μίθρα, παρουσιάζει τόσες πολλές ομοιότητες με τη λατρεία των πρώτων χριστιανών, που χωρίς να το θέλεις, φθάνεις στο συμπέρασμα ότι η λατρεία αυτή αφομοιώθηκε σε μεγάλο βαθμό από τους πρώτους χριστιανούς, που την πήραν από τους λάτρεις του Μίθρα. Δε μπορούσε, πραγματικά, να γίνει διαφορετικά. [Γραφικό 55]

Οι οπαδοί του Μίθρα συνήθιζαν το τελετουργικό δείπνο. Στο δείπνο αυτό έτρωγαν αγιασμένο ψωμί και έπιναν κρασί πράγμα που σήμαινε ότι κοινωνούσαν από το σώμα και το αίμα του θεού Μίθρα. Η παράδοση της κοινωνίας με το αίμα και το σώμα προέρχεται από τα πολύ παλιά χρόνια: από το γιορτινό τραπέζι όπου έτρωγαν τα θύματα κατά τους πανάρχαιους χρόνους· αυτά ήταν αιματηρά θύματα, μερικές φορές ανθρώπινα γιατί ο άγριος πίστευε ότι τρώγοντας από το κρέας των ζώων είτε του ανθρώπου και πίνοντας το αίμα τους αποχτάει μονομιάς τη δύναμη και τις ιδιότητες των όντων που έφαγε. Τα πλυσίματα που συνήθιζαν να κάνουν οι λάτρες του Μίθρα μοιάζουν πάρα πολύ με το χριστιανικό μυστήριο της βάπτισης.

Έτσι λοιπόν, το Πάσχα με τη μορφή της γιορτής του θεού που πεθαίνει κι ανασταίνεται, με τη γιορτή του τελετουργικού δείπνου, όπου γινόταν κοινωνία με το σώμα και το αίμα του σωτήρος, υπήρξε και στη λατρεία του θεού των Περσών Μίθρα. Όπως πίστευαν οι Μιθραϊστές, πρέπει στο τέλος να επαναληφθεί ο φόνος της αρχικής ύπαρξης που εμποδίζει το θρίαμβο του καλού πάνω στη γη και αυτό θα καθορίσει τη δεύτερη δημιουργία του κόσμου. Ο Μίθρα απεικονίζονταν σα σωτήρας του κόσμου, που με τη βοήθεια του γίνεται η ανάσταση των νεκρών. Έτσι, στη λατρεία του Μίθρα βρίσκουμε και μια άλλη πλευρά της χριστιανικής διδασκαλίας— τη διδασκαλία για την ανάσταση εκ νεκρών με τη βοήθεια του γιου του θεού.

Όπως είδαμε ήδη, η περιγραφή του θανάτου και των παθών του Χριστού δεν αποτελεί παρά τροποποίηση μερικών αποσπασμάτων της Βίβλου ή την έχουν δανειστεί απευθείας από τις πολυάριθμες αφηγήσεις για την ανάσταση άλλων θεοτήτων των αρχαίων θρησκειών.

Αλλά ο πίνακας δεν θα ήταν ολοκληρωμένος αν δεν αναφέρναμε μιαν άλλη αρχαία συνήθεια: την άνοιξη, μια μέρα γιορτινή, έβγαζαν απ' τη φυλακή έναν καταδικασμένο και του επέτρεπαν εκείνην τη μέρα να κάνει οτιδήποτε, να έχει όλα τα προνόμια. Μπορούσε ακόμη να καθίσει και στο θρόνο του βασιλιά. Μερικές φορές τον ντύνανε με βασιλικά ρούχα και στολίδια, ύστερα του βάφανε τα μούτρα σα γελωτοποιό και τον περιφέρανε στην πόλη σα βασιλιά. Το πλήθος τον ακολουθούσε, τον περιγελούσε και τον ρωτούσε μην τάχα κι είναι πραγματικός βασιλιάς και περί το τέλος της μέρας τον εκτελούσαν προσφέροντας έτσι εξαγνιστική θυσία στο θεό. Αν ανατρέξουμε σε πιο μακρινούς ακόμη καιρούς, θα δούμε, στην ιστορία των θρησκευμάτων, να γίνεται λόγος για ανθρώπινες θυσίες και για τη συνήθεια να θυσιάζονται οι πρωτότοκοι είτε μεταξύ των ανθρώπων είτε μεταξύ των ζώων. Επίσης θα δούμε ότι σε μια ορισμένη στιγμή θυσιάζονταν και γιοι βασιλιάδων, που θεωρούνταν γιοι θεών. Μεταγενέστερα, αυτά τα έθιμα άλλαξαν πάρα πολύ. Εξαφανίστηκαν οι ανθρώπινες θυσίες και αντικαταστάθηκαν με τις θυσίες ζώων. Έτσι, ανάμεσα στις εντολές του εβραϊκού Πάσχα βρίσκουμε την προσταγή του θεού να θυσιάζονται διάφορα ζώα. Τα πάθη του Ιησού Χριστού που περιγράφουν οι ευαγγελιστές (εννοείται επινοημένα από την αρχή ως το τέλος) δεν είναι τίποτα άλλο παρά αναμετάδοση μερικών αρχαίων μύθων για θεούς που σκότωναν την άνοιξη, για καταδικασμένους που τους ντύνανε με βασιλικά ρούχα κι ύστερα τους θυσίαζαν για να συγχωρήσουν οι θεοί τα σφάλματα και τις αμαρτίες των ανθρώπων. Ολόκληρη η αφήγηση των γιορτών του Πάσχα έχει φτιαχτεί με στοιχεία παρμένα από άλλες θρησκείες πιο παλιές, όπως και το εβραϊκό Πάσχα δεν περιέχει τίποτα το καινούργιο.

Στους γεωργικούς και ποιμενικούς λαούς ο γιορτασμός του Πάσχα συνδέονταν με τις ανοιξιάτικες γεωργικές δουλειές. Το ίδιο και η λατρεία του θεού ήλιου. Γ’ αυτό ο γιορτασμός του Πάσχα γινόταν τον καιρό της ανοιξιάτικης ισημερίας. Η ιδέα μιας θυσίας εξαγνισμού μπροστά στο θεό, αναγκαία για τη σωτηρία των ανθρώπων, διαδόθηκε σε πολλές χώρες πολύ πριν απ’ τον χριστιανισμό.

 [Γραφικό 56]

Εμμανουήλ Γιαροσλάβσκι

Πώς γεννιούνται, ζουν και πεθαίνουν οι θεοί και οι θεές

http://www.kiatipis.org/Writers/E/E.Yaroslavski/E.Yaro.Gods.htm

Read More

Ο θρησκευτικός κανόνας της ημέρας

Read More

Η Ένωση Άθεων απαντάει σε επιστολή θεολόγων προς το Υπουργείο Παιδείας

Πληροφορούμαστε από τα ΜΜΕ ότι ομάδα θεολόγων με επιστολή της προς τον Υπουργό Παιδείας ζήτησε την απόσυρση της εγκυκλίου αρ.133099/Γ2/19-09-2013 η οποία ρυθμίζει το ζήτημα της απαλλαγής από τα θρησκευτικά. 

Για άλλη μια φορά οι επαγγελματίες καθηγητές θεολόγοι προσπαθούν με φανερή και ακραία μεροληψία να πείσουν, επικαλούμενοι μόνον όσα εξυπηρετούν τα συμφέροντά τους ως επαγγελματικού κλάδου και όχι τα συμφέροντα των μαθητών. Αποσιωπούν δε επιμελώς όλες τις σχετικές γνωμοδοτήσεις αρμόδιων φορέων όπως είναι η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα και ο Συνήγορος του Πολίτη, τις παρεμβάσεις βουλευτών μέσω κοινοβουλευτικού ελέγχου, καθώς και τις τεκμηριωμένες αναφορές οργανώσεων όπως η Ένωση Άθεων, που οδήγησαν ακριβώς σ' αυτή την τελευταία εγκύκλιο.

Η Ένωση Άθεων έστειλε στον Υπουργό Παιδείας επιστολή με αναλυτική τεκμηρίωση του σκεπτικού της, όπου εκφράζει την πεποίθηση ότι η εγκύκλιος θα διατηρηθεί ως έχει, τουλάχιστον ως προς το θέμα της χορήγησης απαλλαγής σε κάθε πολίτη που επικαλείται λόγους θρησκευτικής συνείδησης. 

Καλούμε όλους τους αρμόδιους φορείς και οργανώσεις καθώς και όλους τους βουλευτές να στηρίξουν τη θέση μας ώστε να αποφευχθεί η ανάκληση της εγκυκλίου.

Σχετικές Γνωμοδοτήσεις ΑΠΔΠΧ και ΣτΠ:

77Α 25/06/2002 Απόφαση σχετικά με την αναγραφή θρησκεύματος στους απολυτήριους τίτλους σπουδών και την απαλλαγή από το μάθημα των Θρησκευτικών, Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα(τελευταία παράγραφος, αριθμός 2 της σύστασης).

ΑΠΔΠΧ Θεματική ενότητα: Παιδεία (τρεις πρώτες παράγραφοι).

Απόφαση 134/31-10-2001 ΑΠΔΠΧ (τελευταία παράγραφος).

14/11/08 Επιστολή στο Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων, Συνήγορος του Πολίτη(πρώτη και δεύτερη παράγραφος ιστορικού, και προτελευταία παράγραφος)

Read More

"Ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος μέσα απο τα σχολικά βιβλία" Μέρος 1ο

Το θέμα που δημοσιεύουμε στο ένθετο του «Ριζοσπάστη Ιστορία, αναδημοσιεύεται από την ΚΟΜΕΠ, τεύχος 5/2010. Αν και γραμμένο πριν τρία χρόνια με αφορμή τη συμπλήρωση 65 χρόνων από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών (9 Μάη 1945), είναι αρκετά επίκαιρο αφού αναφέρεται στο φασισμό και τον πόλεμο, αλλά ταυτόχρονα και διδακτικό από τη σκοπιά της αρνητικής επίδρασης στη συνείδηση των μαθητών, υπάρχει τέτοια πείρα και σε σχέση με τη δράση της Χρυσής Αυγής, της διαστρεβλωμένης Ιστορίας που διδάσκεται στο σχολείο. Σήμερα δημοσιεύουμε το πρώτο μέρος. Το δεύτερο μέρος θα δημοσιευτεί την επομένη Κυριακή.

***

ΕΙΣΑΓΩΓΗ

Εχει επικρατήσει να λέμε πως «λαός χωρίς μνήμη είναι λαός χωρίς μέλλον». Το ζητούμενο ωστόσο δεν είναι τόσο η «ανυπαρξία» της συλλογικής μνήμης ή ιστορικής συνείδησης, αλλά το πώς αυτή διαμορφώνεται, πώς κατασκευάζεται ή ανασκευάζεται με τα μέσα αναπαραγωγής της κυρίαρχης ιδεολογίας. Και ομολογουμένως, λίγες περίοδοι της ανθρώπινης Ιστορίας έχουν δεχτεί τόση «προσοχή» από πλευράς αστικής ιστοριογραφίας όσο ο Β' Παγκόσμιος Πόλεμος. Το γεγονός αυτό δεν είναι τυχαίο, αφού η συγκεκριμένη περίοδος έχει πολλά να «πει», τόσο για τους λαούς όσο και για τις κυρίαρχες τάξεις.1

Με αφορμή λοιπόν τη συμπλήρωση 65 χρόνων από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών (9 Μάη 1945), θα εξετάσουμε την έκταση και το περιεχόμενο της διαστρέβλωσης που επιχειρείται σήμερα γύρω από το συγκεκριμένο θέμα, μέσα από τα βιβλία2 Ιστορίας της Γ' Γυμνασίου και Γ' Λυκείου. Μιας διαστρέβλωσης που θεμελιώνεται και εν συνεχεία οικοδομείται, αφ' ενός, σε αλλοιώσεις και, αφ' ετέρου, σε αποσιωπήσεις ιστορικών προσώπων και πραγμάτων, έτσι ώστε εν τέλει να «αποτυπωθεί» στην ιστορική συνείδηση του μαθητή -και αυριανού εργαζόμενου- το επιθυμητό, ιδεολογικοπολιτικά εγκεκριμένο, αποτέλεσμα. Στόχος μας είναι η καλύτερη δυνατή συνδρομή του μαθητή, αλλά και του κομμουνιστή διδασκάλου, στη διαπάλη γύρω από μια σειρά πτυχές του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, που σήμερα βρίσκονται στο επίκεντρο της παραχάραξης και του αντικομμουνισμού.

ΑΝΑΖΗΤΩΝΤΑΣ ΤΑ ΑΙΤΙΑ ΤΟΥ ΠΟΛΕΜΟΥ

Αναζητώντας τα αίτια του Β' Παγκόσμιου Πολέμου, τα βιβλία Ιστορίας της Γ' Γυμνασίου και Γ' Λυκείου, ανατρέχουν στη διεθνή οικονομική κρίση του καπιταλισμού (1929-1933), η οποία -σύμφωνα πάντα με τα ίδια- έβαλε τέλος στην προηγούμενη περίοδο της «ευημερίας» και «αισιοδοξίας».3 Βεβαίως, ούτε αναφορά γίνεται στον καπιταλιστικό χαρακτήρα των κοινωνιών που εκδηλώθηκε η κρίση ούτε παρουσιάζεται η οικονομική κρίση ως εγγενές χαρακτηριστικό, αναπόσπαστο κομμάτι της λειτουργίας του καπιταλισμού (γεγονός που ενέχει σημαντικές προεκτάσεις και για το σήμερα). Τουναντίον, η κρίση εμφανίζεται λίγο πολύ ως κάτι το τυχαίο, ως προϊόν ασυνεννοησίας ή παρεξήγησης, που ξεκίνησε από την επιθυμία κάποιων μεγαλοεπενδυτών «να εισπράξουν μέρος από τα κέρδη τους» πουλώντας μετοχές. Παρουσιάζεται ότι αυτό προκάλεσε πανικό μεταξύ των μικροεπενδυτών, ο οποίος με τη σειρά του επέφερε τη γενική κατάρρευση των τιμών στο χρηματιστήριο της Ν. Υόρκης. Για την ουσία του φαινομένου (των κρίσεων στον καπιταλισμό) τίποτε.

Το κύριο είναι η αποσύνδεση της κρίσης από τη γενεσιουργό της αιτία, γεγονός που αναπόφευκτα οδηγεί σε ιστορικές διαστρεβλώσεις. Και βέβαια, στο ίδιο σημείο θα μπορούσε να αναφερόταν -έστω και ως υποσημείωση, χάριν μιας στοιχειώδους σφαιρικότητας ή αντικειμενικότητας της επιστήμης- το ότι ταυτόχρονα με την παγκόσμια καπιταλιστική κρίση και την εξαθλίωση εκατομμυρίων εργαζομένων ανά την υφήλιο, υπήρχε και ένας «άλλος κόσμος». Ενας κόσμος όπου οικοδομούνταν ένα άλλο κοινωνικοπολιτικό σύστημα. Οτι την ίδια περίοδο στην ΕΣΣΔ εκπληρωνόταν με επιτυχία το Πρώτο Πεντάχρονο Πλάνο, με ό,τι αυτό συνεπάγονταν για την υλική κατάσταση και την ποιότητα ζωής των εργαζομένων. Ας θέτονταν στην κρίση του μαθητή η σύγκριση μεταξύ των δύο κόσμων. Αρκεί να υπήρχε η πληροφορία.

Απεναντίας, ο θύτης (το εκμεταλλευτικό σύστημα που γεννά τις κρίσεις, το φασισμό, τον πόλεμο) εξαγνίζεται, διαχωρίζεται από το έγκλημα, περιτυλίγεται με αγαστές προθέσεις και κατόπιν επαναλανσάρεται ως ...θύμα. Το βιβλίο Ιστορίας της Γ' Λυκείου αναφέρει: «Ισχυρό υπήρξε το πλήγμα που δεχόταν, γενικότερα, το φιλελεύθερο δημοκρατικό πρότυπο στο πεδίο της οικονομίας και, κατ' επέκταση, η προοπτική της ευημερίας που ήδη διαφαινόταν. Πράγματι, η κοινοβουλευτική δημοκρατία, η οποία κατά τα τέλη της δεκαετίας του 1920 φαινόταν ότι είχε κυριαρχήσει στο διεθνές στερέωμα, δεχόταν [σ.σ. με αφορμή την κρίση]την αυστηρή κριτική των εχθρών της. Η σταλινική Ρωσία και η φασιστική Ιταλία στο εξωτερικό, αλλά και οι οπαδοί τους στο εσωτερικό των δημοκρατικών χωρών της Ευρώπης ενθαρρύνονταν και ενισχύονταν στην αντίθεσή τους κατά του φιλελευθερισμού».4 Εχθρός της δημοκρατίας λοιπόν ο κομμουνισμός! Εχθροί της δημοκρατίας οι κομμουνιστές και τα κόμματά τους «στο εσωτερικό των δημοκρατικών χωρών», στην περίπτωση της Ελλάδας το ΚΚΕ!

Τι αναδεικνύεται, τι μεταφέρεται στον αναγνώστη - μαθητή μέσα από αυτές τις λίγες και μόνο γραμμές; Καταρχάς, παρατηρούμε την αναβίωση ενός εκ των πλέον αντιδραστικών αντικομμουνιστικών ιδεολογημάτων του αιώνα που μας πέρασε. Ενός ιδεολογήματος που στη χώρα μας συνδέθηκε με τις πιο μαύρες σελίδες της Ιστορίας μας. Οι κατηγορίες περί «εχθρών της δημοκρατίας» και περί «οπαδών ξένων κρατών ή θεωριών» αντηχούν ακόμη στα εδώλια των Εκτακτων Στρατοδικείων, στους τόπους των εκτελέσεων, στα ξερονήσια και στις φυλακές, τόσο της «δημοκρατικής» όσο και της «μη-δημοκρατικής» Ελλάδας.

Ναι, ο κομμουνισμός έρχεται σε αντίθεση με την «αστική δημοκρατία», που αποτελεί μορφή της αστικής εξουσίας, της κυριαρχίας του κεφαλαίου. Η αστική δημοκρατία, όπως και κάθε άλλη μορφή της αστικής εξουσίας, π.χ. ο φασισμός, αποσκοπεί στη διαιώνιση της εκμετάλλευσης, θωρακίζει και υπερασπίζεται με κάθε μέσο (άλλοτε με την ενσωμάτωση, άλλοτε με την καταστολή και τις διώξεις ή -όπως συμβαίνει συνήθως- με έναν συνδυασμό όλων των παραπάνω) την εκμετάλλευση και καταπίεση. Πρόκειται για τη «δημοκρατία» της μειοψηφίας σε βάρος της πλειοψηφίας. Μόνο η εργατική εξουσία αποκαθιστά τη δημοκρατία της πλειοψηφίας, την κυριαρχία της πάνω στους παλιούς εκμεταλλευτές. Σκόπιμα η αστική ιστοριογραφία προβάλλει τον όρο «δημοκρατία» ταξικά αποστεωμένο. Επιδιώκει την εξίσωση κομμουνισμού - φασισμού. Στο πλαίσιο αυτό, η ιστορική διαπάλη μεταξύ σοσιαλισμού και καπιταλισμού (γέννημα - θρέμμα του οποίου είναι και ο φασισμός) αποσιωπάται, διαγράφεται και τελικά αντικαθίσταται από την «αντίθεση» μεταξύ «δημοκρατίας» και «ολοκληρωτισμών».

Η κρίση όντως προκάλεσε ισχυρό πλήγμα στο «φιλελεύθερο δημοκρατικό πρότυπο» (δηλαδή στον καπιταλισμό) και πιο συγκεκριμένα στην ικανότητα - δυνατότητά του να ενσωματώνει σε συνθήκες αστικής δημοκρατίας, όπως έκανε προηγουμένως. Αυτή είναι μια εύλογη και καθ' όλα κατανοητή ανησυχία από τη μεριά της κυρίαρχης ιστοριογραφίας. Ταυτόχρονα, όμως, εξισώνεται η δυνατότητα αμφισβήτησης της αστικής εξουσίας από την εργατική τάξη, στην προοπτική της επαναστατικής της ανατροπής (κομμουνισμός), με την επιλογή της αστικής τάξης για αλλαγή μορφής διαχείρισης, ώστε να ανταποκρίνεται στις συγκεκριμένες συνθήκες (φασισμός).

Στο βιβλίο Ιστορίας της Γ' Γυμνασίου υιοθετείται η κλασική σοσιαλδημοκρατική - οπορτουνιστική εκδοχή, ότι ναι μεν κομμουνισμός και φασισμός αποτελούσαν «δύο διαμετρικά αντίθετες προτάσεις οικονομικής και κοινωνικής αναδιοργάνωσης», ωστόσο, τη δεκαετία του 1930, ο κομμουνισμός είχε πλέον διαστρεβλωθεί σε «σταλινισμό». Ετσι αναπαράγεται η εξής εκτίμηση για την ΕΣΣΔ: «Σχεδόν όλες οι εξουσίες συγκεντρώθηκαν στην κορυφή της κρατικής ηγεσίας. Οσοι κρίνονταν ότι μπορούσαν να απειλήσουν το καθεστώς διώκονταν ανελέητα. Την περίοδο 1936-1938 εκτελέστηκαν ως υπονομευτές του καθεστώτος, μετά από δίκες - παρωδίες, οι περισσότεροι από τους μπολσεβίκους ηγέτες που είχαν πάρει μέρος στην επανάσταση του 1917. Ετσι το κομμουνιστικό κόμμα μετατράπηκε βαθμιαία σ' ένα συγκεντρωτικό μηχανισμό που απλώς υλοποιούσε τις αποφάσεις και λάτρευε τον ηγέτη του (προσωπολατρία). Τα φαινόμενα αυτά, που αποτελούσαν σαφώς διαστρεβλώσεις των θεωρητικών αρχών του μαρξισμού, έγιναν γνωστά αργότερα ως σταλινισμός».5

Δυστυχώς οι ανάγκες του συγκεκριμένου άρθρου και η στενότητα του χώρου δε μας επιτρέπουν να καταπιαστούμε ουσιαστικά με τη σκόπιμη και ισοπεδωτική διαστρέβλωση που πραγματοποιείται εδώ, τόσο αναφορικά με τη φύση και λειτουργία του σοβιετικού συστήματος γενικά, όσο και με τις ειδικότερες περιόδους της σοβιετικής Ιστορίας. Ενα είναι σίγουρο: τα στοιχεία της αυτενέργειας, της αυτοθυσίας και του ηρωισμού, της συνειδητής πειθαρχίας και της προσήλωσης στο στόχο, που επέδειξαν οι Σοβιετικοί πολίτες και μαχητές καθ' όλη τη διάρκεια του Πολέμου, δε θα μπορούσαν να είχαν αναπτυχθεί -και μάλιστα στο βαθμό που αναπτύχθηκαν- σε συνθήκες καταπίεσης και τρόμου.

Η ΕΣΣΔ ενέπνευσε εκατομμύρια ανθρώπους ανά τον κόσμο (περισσότερο από οτιδήποτε άλλο στον 20ό αιώνα) στον αγώνα τους για δικαιώματα και ελευθερίες, για μια καλύτερη ζωή, ενάντια στην εκμετάλλευση και την αδικία, ενάντια σε κάθε είδους καταπίεση, σε κάθε αποικιοκρατικό, ιμπεριαλιστικό ή φασιστικό ζυγό (αγώνας που δεν είναι βέβαια προϊόν «μαζικής εξαπάτησης», όπως θέλουν να τον παρουσιάζουν σήμερα ορισμένοι, στην προσπάθειά τους να διαγράψουν την προσφορά της ΕΣΣΔ στην ανθρωπότητα). Και είναι ταξικά τα αίτια του γεγονότος ότι η ΕΣΣΔ ήταν το προπύργιο αυτού του αγώνα και όχι οι αστικές δημοκρατίες, το «φιλελεύθερο δημοκρατικό πρότυπο», που αποτελεί ένα από τα προσωπεία των ισχυρότερων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Πάνω από το 1/3 της υφηλίου βρισκόταν τότε υπό αποικιοκρατικό ζυγό, γεγονός που περνάει στα «ψιλά», με σύντομες, άοσμες και άχρωμες περιγραφές, δίχως δυσάρεστες λεπτομέρειες για το τι σήμαινε για τους υποταγμένους λαούς η πολύχρονη αποικιοκρατική εκμετάλλευση. Στο θέμα όμως θα επανέλθουμε στη συνέχεια.

Ενδεικτικό του χαρακτήρα της αστικής δημοκρατίας, ακόμα και με κριτήριο το αστικό δικαίωμα της ψήφου, είναι το γεγονός ότι στη Βρετανία οι γυναίκες απέκτησαν πλήρη εκλογικά δικαιώματα το 1928, στη Γαλλία το 1944, στο Βέλγιο το 1948, στην Ελλάδα το 1952,6 στον Καναδά το 1960 και στην Ελβετία το 1971. Στη σοβιετική Ρωσία οι γυναίκες απέκτησαν πλήρη εκλογικά δικαιώματα με την Επανάσταση του 1917, ενώ πρώτη γυναίκα υπουργός στον κόσμο ορκίστηκε στην ΕΣΣΔ η Αλεξάνδρα Κολοντάι. Στις ΗΠΑ οι Αφροαμερικανοί δεν εξισώθηκαν εκλογικά με τους λευκούς παρά μόνο το 1965 και αυτό έπειτα από μακρόχρονους, αιματηρούς αγώνες (Voting Rights Act). Ολα αυτά τα ιστορικά δεδομένα παραλείπονται από τα σχολικά ιστορικά βιβλία. Για να μη χαλάσει η αγγελικά πλασμένη εικόνα του «φιλελεύθερου δημοκρατικού προτύπου», παραλείπονται οι περίφημες «Πορείες Πείνας», που έγιναν στα διάφορα βιομηχανικά κέντρα της Βρετανίας καθ' όλη τη διάρκεια του Μεσοπολέμου (τι ανεξήγητη αντίφαση(!): πορείες πείνας στη μεγαλύτερη αποικιακή αυτοκρατορία στον κόσμο, που επί δεκαετίες απομυζούσε τεράστια πλούτη από την καταπίεση των λαών!). Ακόμη, σύμφωνα με στοιχεία του συντηρητικού Ινστιτούτου Brookings, κατά την «Χρυσή Εποχή» της δεκαετίας του 1920, λιγότερο από το 60% των Αμερικανών διέθετε εισόδημα ικανό να καλύψει τις βασικές του ανάγκες.

Εξυπηρετώντας την ίδια σκοπιμότητα, παραλείπονται οι 36 δολοφονημένοι απεργοί ανθρακωρύχοι στο Herrin του Illinois (ΗΠΑ) στις 22 Ιούνη 1922, οι 10 δολοφονημένοι απεργοί μεταλλεργάτες του Σικάγου στις 30 Μάη 1937). Δεν αναφέρονται οι ιδιωτικοί στρατοί των μεγάλων μονοπωλιακών συγκροτημάτων, όπως της «Ford», της «Du Pont» και της «General Motors», που επιστρατεύτηκαν επανειλημμένα κατά των αγωνιζομένων εργατών. Παραλείπονται «έργα και ημέρες» οργανώσεων, όπως η «Μαύρη Λεγεώνα» (αδερφή οργάνωση της «Κου Κλουξ Κλαν» στις βόρειες Πολιτείες), που με την αρωγή του κεφαλαίου ανέλαβε καθήκοντα τρομοκράτησης και καθυπόταξης των εργαζομένων, με δολοφονίες, άγριους βασανισμούς, απαγωγές, εμπρησμούς σπιτιών συνδικαλιστών και «κόκκινων», βομβιστικές επιθέσεις κατά συνδικάτων κ.λπ.7 Αποσιωπούνται γενικά οι σκληροί αγώνες που έδωσε η εργατική τάξη τις δεκαετίες του 1920 και 1930, αλλά και η αστική βία και καταστολή, προκειμένου να μην αποκτηθεί ιστορική γνώση για την ταξική πάλη.

ΦΑΣΙΣΜΟΣ: Ο ΧΑΡΑΚΤΗΡΑΣ ΤΟΥ - Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΤΟΥ ΙΜΠΕΡΙΑΛΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΤΗΣ ΕΣΣΔ

Τι ήταν λοιπόν ο φασισμός; Το βιβλίο Ιστορίας της Γ' Λυκείου αναφέρει ότι ο φασισμός ήταν αποτέλεσμα της επιτυχούς εκμετάλλευσης της κρίσης από τα άκρα, τους εχθρούς της δημοκρατίας. Ως χαρακτηριστικό αναφέρεται «...η περίπτωση της Γερμανίας, όπου το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα του Αδόλφου Χίτλερ, το οποίο στις εκλογές του 1928 είχε συγκεντρώσει μόλις το 2,6% των ψήφων, αυξάνει εντυπωσιακά τη δύναμή του μετά την εκδήλωση της διεθνούς οικονομικής κρίσης και τις επιπτώσεις της στη Γερμανία, για να φτάσει το 44% στις εκλογές του Μάρτη 1933».8

Ηταν ο φασισμός ένα «ιδιαίτερο» ιταλικό ή γερμανικό φαινόμενο, αποσπασμένο από τη μεγάλη οικονομική κρίση 1929-'32, την αδυναμία ουσιαστικής ανάκαμψης και την επίδρασή της στο πολιτικό σύστημα; Σαφώς όχι. Για την ακρίβεια, προς τα τέλη της μεσοπολεμικής περιόδου, ήταν μάλλον ελάχιστες εκείνες οι χώρες της Ευρώπης στις οποίες δεν είχαν ενταθεί τα μέτρα καταστολής και λαϊκής τρομοκράτησης, η αναστολή αστικοδημοκρατικών ελευθεριών.

Στη Γαλλία, η ακροδεξιά - φασιστική οργάνωση «Σταυροί της Φωτιάς» (Croix-de-Feu), με την υποστήριξη των γαλλικών μονοπωλίων και της καθολικής Εκκλησίας, είχε 400.000 μέλη το 1935. Μετά τη Συμφωνία του Μονάχου το 1938, η κυβέρνηση Νταλαντιέ έθεσε το ΚΚ Γαλλίας εκτός νόμου. Στη Βρετανία, είναι γνωστός ο θαυμασμός του Τσόρτσιλ για τον Μουσολίνι, με χαρακτηριστική τοποθέτησή του στη Ρώμη στις 20 Γενάρη 1927: «Αν ήμουν Ιταλός, είμαι σίγουρος ότι θα ήμουν ολόψυχα μαζί σας από την έναρξη της θριαμβευτικής σας πάλης ενάντια στις κτηνώδεις ορέξεις και πάθη του Λενινισμού. Θα πω όμως και μια λέξη για τη διεθνή διάσταση του φασισμού. Εξωτερικά, το κίνημά σας προσέφερε υπηρεσία σε ολόκληρο τον κόσμο [...] Η Ιταλία έδειξε πως υπάρχει τρόπος καταπολέμησης των ανατρεπτικών δυνάμεων [...] προσέφερε το αναγκαίο αντίδοτο στο ρωσικό δηλητήριο. Από δω και πέρα κανένα μεγάλο έθνος δε θα στερείται των ύστατων μέσων για τη προστασία του από την καρκινογόνο ανάπτυξη του Μπολσεβικισμού».9

Αντίστοιχη πολιτική στάση υπήρξε και στην άλλη πλευρά του Ατλαντικού, με αποκαλυπτική την προσωπική αλληλογραφία του Φραγκλίνου Ρούσβελτ, Αμερικανού προέδρου, με τον Ιταλό δικτάτορα.10 Αλλωστε και αυτή η πολιτική του «New Deal», για την οποία γίνεται τόση μνεία στα σχολικά βιβλία, φέρεται από πολλούς ακαδημαϊκούς - ιστορικούς ως η αμερικανική εκδοχή του οικονομικού προγράμματος του φασισμού. Ακόμη και ο Μουσολίνι φρόντισε να αποδώσει τα εύσημα στον... εαυτό του για το «New Deal», δηλώνοντας στους «New York Times» (Ιούλης 1933), ότι «το σχέδιο για το συντονισμό της βιομηχανίας ακολουθεί κατά γράμμα τη δική μας πολιτική συνεργασίας». Ο Ρόναλντ Ρέιγκαν, υποστηρικτής τότε της πολιτικής του «New Deal», τόνισε στο περιοδικό «Time» στις 17 Μάη 1976: «Ο φασισμός υπήρξε πράγματι η βάση για το "New Deal". Ηταν η επιτυχία του Μουσολίνι στην Ιταλία, με την κυβερνητικά διευθυνόμενή του οικονομία, η οποία οδήγησε πολλούς από τους πρώτους οπαδούς του "New Deal" να πουν "ο Μουσολίνι όμως κάνει τα τρένα να έρχονται στην ώρα τους"»...

Η σχέση της αμερικανικής άρχουσας τάξης με τα φασιστικά καθεστώτα της Γερμανίας και της Ιταλίας δεν αρκέστηκε μόνο στην ανταλλαγή «φιλοφρονήσεων» ή «συνταγών» για την οργάνωση της κοινωνίας και της οικονομίας. Ενα γεγονός, που δεν αναγράφεται βεβαίως στα σχολικά βιβλία και αποκρύπτεται επιμελώς από την κυρίαρχη ιστοριογραφία, είναι ο καταλυτικός ρόλος που έπαιξαν τα μεγάλα αμερικανικά μονοπωλιακά συγκροτήματα στην οικονομική - στρατιωτική ανόρθωση της Γερμανίας από τον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και στην προετοιμασία της για το Β'. Εταιρείες όπως η «Ford», η «General Motors» (μέσω της θυγατρικής της «Opel» και όχι μόνο), η «General Electric», η «Standard Oil» (η σημερινή «Exxon-Mobil»), η IBM, η ΙΤΤ (η σημερινή ΑΤ&Τ), η Τράπεζα Chase Manhattan και πολλές άλλες, έκαναν τεράστιες επενδύσεις, επωφελούμενες του «εξαιρετικού» επιχειρηματικού κλίματος που προσέφερε το Γ'΄ Ράιχ, αποκομίζοντας ακόμη μεγαλύτερα κέρδη. Λίγο πριν τον πόλεμο, 250 εταιρείες διέθεταν περιουσιακά στοιχεία αξίας άνω των 450 εκατομμυρίων δολαρίων στη ναζιστική Γερμανία. Σχεδόν το 70% των ξένων επενδύσεων που εισέρρευσαν στη Γερμανία τη δεκαετία του 1930 προέρχονταν από τις ΗΠΑ.11Η εκτίμηση υπήρξε αμοιβαία: Τόσο ο πρόεδρος της IBM, T. Watson, όσο και ο πρόεδρος της FORD, H. Ford, τιμήθηκαν για τις «υπηρεσίες» τους στο Γ' Ράιχ με το μετάλλιο του Μεγάλου Σταυρού της Γερμανικής Τάξης του Αετού το 1937 και 1938 αντίστοιχα.

Πόσοι γνωρίζουν σήμερα ότι: Η μηχανογραφική οργάνωση των ναζιστικών στρατοπέδων συγκέντρωσης - εξόντωσης (78 στο σύνολο), που υπήρξε καταλυτική στην «αποτελεσματική» λειτουργία τους, έγινε με τεχνολογία της IBM; Η «Standard Oil» προμήθευε με καύσιμα τόσο τους Συμμάχους όσο και τον Αξονα στη διάρκεια του πολέμου; Η ITT συνέβαλε σημαντικά στη βελτίωση του γερμανικού συστήματος πληροφοριών και σχεδίασε τις βόμβες Focke-Wulfs, οι οποίες χρησιμοποιήθηκαν ενάντια στα συμμαχικά στρατεύματα; Η «General Motors» κατασκεύασε χιλιάδες θωρακισμένα αυτοκίνητα, φορτηγά και τανκς για το γερμανικό στρατό; Το 1941 η «Fordwerke» (εργοστάσιο της «Ford» στο Βερολίνο) προμήθευσε το 1/3 σχεδόν του συνόλου των φορτηγών της Βέρμαχτ, ενώ οι μισοί «εργαζόμενοι» της εταιρείας ήταν «σκλάβοι εργασίας», προερχόμενοι από στρατόπεδα συγκέντρωσης και τις κατεχόμενες περιοχές.12

Ας γυρίσουμε όμως και πάλι στη Γερμανία του 1933 και την άνοδο του φασισμού στην εξουσία. Οντως, στις εκλογές του Μάη του 1928 το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα άγγιξε το ναδίρ της εκλογικής του επιρροής, συγκεντρώνοντας μόλις το 2,6% των ψήφων και έχοντας χάσει πάνω από το μισό της δύναμής του από το 1924. Δύο χρόνια αργότερα και μεσούσης της διεθνούς καπιταλιστικής κρίσης οι Ναζί είδαν τα ποσοστά τους να εκτοξεύονται στο 18,3%. Το 1930 όμως δεν ήταν απλά η χρονιά της εκλογικής ανάκαμψης του φασισμού στη Γερμανία. Ηταν επίσης η χρονιά όπου το γερμανικό βιομηχανικό και τραπεζικό κεφάλαιο έδειξε την προτίμησή του ανοιχτά και αποφασιστικά στο Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα του Αδόλφου Χίτλερ.

Οι άμεσοι δεσμοί που αναπτύχθηκαν μεταξύ μονοπωλίων και Εθνικοσοσιαλιστικού Κόμματος, καταγράφηκαν και στοιχειοθετήθηκαν λεπτομερώς στις Δίκες της Νιρεμβέργης. Η διαβόητη «Δίκη των Βιομηχάνων» -άγνωστη σήμερα- θεωρήθηκε τότε ίσης σημασίας με τις δίκες των στελεχών των Ναζί, των SS, της Βέρμαχτ κλπ. Εκτοτε καταδικάστηκε στη λήθη: οι εγκληματικές ευθύνες των μονοπωλίων για την άνοδο του ναζισμού παραγράφηκαν, τα αίτια του φασισμού και του πολέμου «επαναπροσδιορίστηκαν», τα βιβλία Ιστορίας ξαναγράφτηκαν και σύντομα οι κατηγορούμενοι έγιναν κατήγοροι.

Διαβάζουμε σχετικά στα Πρακτικά της Δίκης: «Επειτα από πρόσκληση του Γκέρινγκ, περίπου 25 από τους μεγαλύτερους βιομηχάνους της Γερμανίας, μαζί με τον Schacht (σ.σ. πρόεδρο της Τράπεζας Διεθνών Διευθετήσεων από το 1930, διευθυντή της Τράπεζας του Ράιχ και από το 1934 υπουργό Οικονομικών των Ναζί), συναντήθηκαν στο Βερολίνο στις 20 Φλεβάρη 1933», δηλαδή «λίγο πριν τις γερμανικές εκλογές της 5ης Μαρτίου 1933. Στη συνάντηση αυτή ο Χίτλερ ανακοίνωσε την πρόθεση των συνωμοτών (σ.σ. των Ναζί) να αποκτήσουν τον ολοκληρωτικό έλεγχο της Γερμανίας, να διαλύσουν το κοινοβουλευτικό σύστημα, με βία να αντιμετωπίσουν κάθε αντιπολίτευση και να αποκαταστήσουν τη δύναμη της Βέρμαχτ. Μεταξύ των παρευρισκομένων ήταν ο G. Krupp, επικεφαλής της πολεμικής βιομηχανίας "Alfried Krupp A.G.", τέσσερα ηγετικά στελέχη της "I.G. Farben", ενός εκ των μεγαλυτέρων κονσέρν (σ.σ. μονοπωλίων) χημικών στο κόσμο, ο A. Vogler, επικεφαλής της "United Steel Works" της Γερμανίας και άλλοι επιφανείς βιομήχανοι».13

Ενας εξ αυτών, ο George von Schnitzler, διευθυντικό στέλεχος της «I.G. Farben», κατέθεσε στις Δίκες της Νιρεμβέργης: «Ενώ περίμενα τον Γκέρινγκ να εμφανιστεί, μπήκε στο δωμάτιο ο Χίτλερ, ο οποίος έσφιξε το χέρι όλων και κάθισε στην κεφαλή του τραπεζιού. Σε ένα μακρύ λόγο μίλησε κυρίως για τον κίνδυνο του κομμουνισμού, επί του οποίου έκανε σα να είχε μόλις κερδίσει μια αποφασιστική μάχη». Τα επιχειρήματα του Χίτλερ έπιασαν τόπο. Η συνάντηση έληξε με τη σύσταση ειδικού Ταμείου υποστήριξης των Ναζί στις επερχόμενες εκλογές, ύψους 3.000.000 μάρκων.14 Στις εκλογές αυτές το Εθνικοσοσιαλιστικό Κόμμα έλαβε το 43,9% των ψήφων.

Ο βιομηχανικός κολοσσός της «Krupp», όπως και η συντριπτική πλειοψηφία του γερμανικού κεφαλαίου, υπήρξαν βασικοί οικονομικοί αρωγοί - χορηγοί όχι μόνο της πολεμικής μηχανής της φασιστικής Γερμανίας, αλλά και των διαφόρων πολιτικών (κόμμα, οργανώσεις νεολαίας) ή στρατιωτικών οργανώσεων των Ναζί (όπως τα Τάγματα Εφόδου SA, τα SS κλπ.). Ετσι ξεκίνησε το «Ταμείο του Χίτλερ», με κεφάλαια που προέρχονταν«ακόμα και από τους πιο απομακρυσμένους κύκλους της γερμανικής βιομηχανίας, συμπεριλαμβανομένου του κόσμου της αγροτικής οικονομίας και των τραπεζών».15 Με το άνοιγμα των αρχείων της Krupp προέκυψε ότι π.χ. μόνο το εργοστάσιο της εταιρείας στο Essen είχε «προσφέρει» ως το 1945 το ποσό των 4.738.446 μάρκων στο εν λόγω Ταμείο.16

Τα οφέλη υπήρξαν αμοιβαία: «Ο Εθνικοσοσιαλισμός απελευθέρωσε τον Γερμανό εργάτη από τη μέγκενη ενός δόγματος (σ.σ. του κομμουνισμού) που ήταν βασικά εχθρικό τόσο για τον εργοδότη όσο και για τον εργαζόμενο. Ο Αδόλφος Χίτλερ επέστρεψε τον εργάτη στο έθνος του. Τον μετέτρεψε σε πειθαρχημένο στρατιώτη της εργασίας και συνεπώς σύντροφό μας (σ.σ. των βιομηχάνων!)».17 Με άλλα λόγια, ο φασισμός εξασφάλισε την πολυπόθητη για το κεφάλαιο «εργασιακή ειρήνη», διαλύοντας τις συνδικαλιστικές οργανώσεις των εργατών και συλλαμβάνοντας, εκτοπίζοντας ή εξοντώνοντας τους κομμουνιστές.

Τα συμφέροντα των γερμανικών μονοπωλίων ικανοποιούνταν και με τις δύο βασικές επιδιώξεις των Ναζί: την ιμπεριαλιστική αναδιανομή του κόσμου και τη συντριβή της ΕΣΣΔ. Αλλωστε από το 1936 κιόλας ο Χίτλερ είχε δώσει οδηγίες στο υπουργείο Πολέμου του Ράιχ να ετοιμάζεται για την «αναμέτρηση με τη Ρωσία», την οποία θεωρούσε «αναπόφευκτη».18Οσον αφορά το πρώτο, ο υπουργός Οικονομίας των Ναζί Schacht δήλωνε στον Αμερικανό πρόξενο Fuller το 1935: «Οι αποικίες είναι απαραίτητες στη Γερμανία. Αν καταστεί δυνατό θα τις αποκτήσουμε μέσα από διαπραγματεύσεις. Αν όχι, θα τις αρπάξουμε».19

Εδώ τίθενται ξεκάθαρα δύο από τα πλέον θεμελιώδη αίτια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Για κανένα όμως δε γίνεται αναφορά στα σχολικά βιβλία. Για την ακρίβεια, η στόχευση της Σοβιετικής Ενωσης αποσιωπάται εντελώς. Η ιμπεριαλιστική αναδιανομή του κόσμου παρουσιάζεται ως «εκστρατεία κατά του διεθνούς κράτους δικαίου», υπονόμευση του υπάρχοντος συστήματος «συλλογικής ασφάλειας» και «ειρήνης», ως «εμμονή της χιτλερικής Γερμανίας να επιβάλει τη θέλησή της σε βάρος της διεθνούς νομιμότητας» κ.ο.κ. Ετσι, στις δυνάμεις του άξονα καταλογίζεται η πλήρης ευθύνη για τον πόλεμο, ενώ οι «φιλειρηνικές» δυνάμεις του «φιλελεύθερου δημοκρατικού προτύπου», όπως οι ΗΠΑ, εκθειάζονται για την πολιτική «καλής θέλησης» που εφήρμοσαν, ιδιαίτερα vis-?-vis των χωρών της Κεντρικής και Λατινικής Αμερικής.20 Ας εξετάσουμε τα δύο αυτά ζητήματα αντίστροφα.

Καταρχάς, για ποια «διεθνή νομιμότητα» και ποιο «διεθνές κράτος δικαίου» μιλάμε; Του ιμπεριαλισμού, που εκμεταλλευόταν με αποικιακούς όρους πάνω από το 1/3 της υφηλίου; Οχι, αυτή η «νομιμότητα» δεν αμφισβητούνταν από τα κράτη του Αξονα. Απλώς επιδίωκαν μεγαλύτερο μερίδιο επί των παγκόσμιων αγορών και πλουτοπαραγωγικών πηγών.

Προφανώς μόνο σε «πολιτική καλής θέλησης» δεν μπορούν να αποδοθούν οι αλλεπάλληλες στρατιωτικές επεμβάσεις των ΗΠΑ στην Αϊτή (19χρονη κατοχή, 1914-1934), τη Δομινικανή Δημοκρατία (1916-1924), την Κούβα (1917-1933, κατοχή - προτεκτοράτο), το Ελ Σαλβαδόρ (1932), τον Παναμά (1918-1920, 1925), την Ονδούρα (1919, 1924-1925), τη Γουατεμάλα (1920) ή την Κίνα (1922-1934).21 Μήπως η Βρετανία δεν επενέβη στρατιωτικά στο Αφγανιστάν (1919) ή στο Ιράκ (1920), όπου ο βρετανικός ιμπεριαλισμός χρησιμοποίησε για πρώτη φορά τη βόμβα φωσφόρου κατά των Κούρδων που εξεγέρθηκαν ενάντια στην αποικιακή κυριαρχία ή στην πολύπαθη Παλαιστίνη (1936); Αυτή υπήρξε η «διεθνής νομιμότητα» και «ειρήνη» του Μεσοπολέμου.

Οσον αφορά την αποσιώπηση της κοινής στόχευσης φασισμού και αστικής δημοκρατίας ενάντια στην ΕΣΣΔ, αυτή εξυπηρετεί το αστικό ιδεολόγημα περί αντίθεσης δημοκρατίας - ολοκληρωτισμού, που αναπαράγεται στην κυρίαρχη ιστοριογραφία.

Βασικά ιστορικά γεγονότα που αποσιωπούνται έχουν ως εξής: Την περίοδο από τον Ιούνη έως τον Αύγουστο του 1939 πραγματοποιήθηκαν μια σειρά διαπραγματεύσεις μεταξύ Γερμανίας και Βρετανίας, κατά τις οποίες η πρώτη υποσχέθηκε να σεβαστεί την ακεραιότητα της βρετανικής αυτοκρατορίας, η δε δεύτερη παραχώρησε στο Χίτλερ ελευθερία κινήσεων στην Ανατολή. Οι συνομιλίες περιστράφηκαν γύρω από δύο κυρίως άξονες: α) τον καθορισμό σφαιρών επιρροής και β) τη διπλωματική απομόνωση της ΕΣΣΔ. Ο Harold Ickes, επιτετραμμένος των Εσωτερικών Υποθέσεων των ΗΠΑ, έγραφε την εποχή εκείνη στο ημερολόγιό του: «Η Αγγλία ήλπιζε να προκαλέσει σύγκρουση ανάμεσα στη Ρωσία και τη Γερμανία και να μη διακινδυνέψει η ίδια [...] Η Γαλλία θα αναγκαστεί επίσης να απαρνηθεί την Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη προς όφελος της Γερμανίας, ελπίζοντας να τη δει να εμπλέκεται σε πόλεμο με τη Σοβιετική Ενωση».22

Και ενώ η Γερμανία προήλαυνε προς ανατολάς και ούτε μια τουφεκιά δεν είχε ριχτεί από πλευράς των Συμμάχων, παρότι «επισήμως» της είχαν ήδη κηρύξει τον πόλεμο (ο λεγόμενος «παράξενος πόλεμος»), έλαβε χώρα η σοβιετοφινλανδική σύρραξη. Στο πλευρό της αντιδραστικής κυβέρνησης της Φινλανδίας (η οποία σημειωτέον συντάχθηκε στη συνέχεια με τις δυνάμεις του άξονα) έσπευσαν όλοι: Αγγλία, Γαλλία, ΗΠΑ και φασιστική Ιταλία συνέδραμαν με στρατιωτικό υλικό, ενώ παράλληλα προετοιμαζόταν και η αποστολή εκστρατευτικού σώματος. Το τελευταίο δεν έφτασε ποτέ αφού επήλθε η νίκη του Κόκκινου Στρατού. Ενα γκολικό δημοσίευμα του 1943 θα σχολιάσει σχετικά με την υπόθεση: «Στα τέλη του 1939-1940 αποτυγχάνει η πολιτική και στρατιωτική συνωμοσία των Τσάμπερλεν και Νταλαντιέ που σκοπό είχε να προκαλέσει μια ανατροπή της κατάστασης σε βάρος της Σοβιετικής Ενωσης και να μπει τέλος στην αντιπαράθεση ανάμεσα στην αγγλογαλλική συμμαχία και τη Γερμανία μέσω ενός συμβιβασμού και μιας αντι-Κομιντέρν συμμαχίας. Η συνωμοσία αυτή συνίστατο στην αποστολή ενός αγγλογαλλικού εκστρατευτικού σώματος για να βοηθήσει τους Φινλανδούς και η επέμβασή του θα προκαλούσε μια εμπόλεμη κατάσταση με τη Σοβιετική Ενωση».23

Παράλληλα, αποσιωπούνται και οι αλλεπάλληλες ειρηνευτικές προσπάθειες της ΕΣΣΔ, που έλαβαν χώρα στην αυγή του πολέμου. Ενδεικτικά μόνο αναφέρουμε: Το Μάρτη του 1939 η σοβιετική κυβέρνηση πρότεινε στη Γαλλία, στην Αγγλία, στην Πολωνία, στη Ρουμανία και στην Τουρκία τη σύγκληση διάσκεψης με αντικείμενο την αντιμετώπιση μιας ενδεχομένης γερμανικής επίθεσης. Η Αγγλία αρνήθηκε και η διάσκεψη δεν έγινε ποτέ. Χωρίς αποτέλεσμα ήταν και η νέα πρόταση της ΕΣΣΔ στις 27 Μάη προς Γαλλία και Αγγλία για την οργάνωση ενεργούς αμοιβαίας βοήθειας εναντίον κάθε επιθετικής ενέργειας στην Ευρώπη. Το ίδιο και στις 23 Ιούλη. Επίσης, το Μάη του 1939, η ΕΣΣΔ προσέφερε στρατιωτική βοήθεια στην πολωνική κυβέρνηση σε περίπτωση πολέμου. Η απάντηση της τελευταίας υπήρξε αρνητική (ενώ ταυτόχρονα επικροτήθηκε από τη Γαλλία και την Αγγλία).24 Οι προθέσεις των «Δημοκρατιών» -όπως διαπιστώσαμε ήδη- ήταν άλλες.

Τι «επιλέγουν» να «γνωστοποιήσουν» τα σχολικά βιβλία από το σύνολο των διπλωματικών κινήσεων, επαφών και συμφωνιών της προπολεμικής περιόδου; Το Σύμφωνο «Μολότοφ - Ρίμπεντροπ» (γερμανοσοβιετικό σύμφωνο μη επίθεσης), το οποίο -σύμφωνα με το βιβλίο Ιστορίας της Γ' Λυκείου- «ενίσχυσε» τον Χίτλερ «στην επιλογή του υπέρ του πολέμου». Επίσης, γνωστοποιούν τις «φιλικές σχέσεις Χίτλερ - Στάλιν που επισφραγίστηκαν με τον από κοινού διαμελισμό της Πολωνίας».25 Για να γίνει πειστική αυτή η εκτίμηση, σκοπίμως υποβαθμίζεται ως προς τη σημασία άλλα και το περιεχόμενό της η Συμφωνία του Μονάχου μεταξύ Γαλλίας, Αγγλίας, Γερμανίας και Ιταλίας, η οποία είχε προηγηθεί. Αλλωστε, η Συμφωνία του Μονάχου ήταν η διπλωματική πλευρά της επιδίωξης των «Αστικών Δημοκρατιών» η Γερμανία να είναι ο εισβολέας στην ΕΣΣΔ. Με την απόκρυψη όλων των ιστορικών δεδομένων που παραθέσαμε, στη συνείδηση του μαθητή και της μαθήτριας διαστρεβλώνεται ο -αναγκαστικός για την ΕΣΣΔ- αμυντικός χαρακτήρας του Συμφώνου «Μολότοφ - Ρίμπεντροφ». Το γεγονός ότι η σοβιετική πολιτική ήταν «κατά κύριο λόγο αμυντική, βασιζόμενη στο φόβο μιας ενδεχόμενης επίθεσης των Συμμάχων ή άλλων σχετιζόμενων δυνάμεων», επιβεβαιώνεται, μεταξύ άλλων, από πληθώρα διπλωματικών πηγών και αρχειακού υλικού της εποχής.26 Οι δε πολεμικές προετοιμασίες της Βρετανίας εναντίον της ΕΣΣΔ σε περίπτωση εμπλοκής της τελευταίας σε πόλεμο με τη Γερμανία είναι επίσης καταγεγραμμένες με σαφήνεια και λεπτομέρεια στα αρχεία του Foreign Office.27 Το Σύμφωνο «Μολότοφ - Ρίμπεντροπ» ήταν το μοναδικό μέσο άμυνας που είχε απομείνει στη Σοβιετική Ενωση δεδομένων των συνθηκών. Εξασφάλισε στη χώρα 21 πολύτιμους μήνες ειρήνης, που κατόπιν αποδείχτηκαν ανεκτίμητοι στην πολεμική της προετοιμασία ενόψει της αναπόφευκτης γερμανικής επίθεσης.

Τέλος, η αναφορά στον ισπανικό εμφύλιο, το σημαντικότερο ίσως πρόδρομο γεγονός του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, περιορίζεται, στο μεν βιβλίο Ιστορίας της Γ' Γυμνασίου σε μισή -κυριολεκτικά- γραμμή, ενώ στο βιβλίο της Γ' Λυκείου παρατίθεται μόνο ως υποσημείωση στην αναφορά στο έργο «Γκουέρνικα» του Π. Πικάσο. Ετσι ο μαθητής δε θα μάθει ποτέ για το ρόλο των αστικών κυβερνήσεων της Γαλλίας και της Βρετανίας (καθώς και της Κοινωνίας των Εθνών) στην απομόνωση (εμπάργκο) της Δημοκρατικής Ισπανίας, την ίδια στιγμή που οι δυνάμεις του Φράνκο απολάμβαναν την αμέριστη υποστήριξη του Αξονα, τόσο σε έμψυχο όσο και σε άψυχο υλικό.

Αλλά ακόμη και αυτές οι δήθεν ουδέτερες αστικές δημοκρατίες δεν υπήρξαν εν τέλει και τόσο ουδέτερες. Το αεροσκάφος που τον Ιούλη του 1936 μετέφερε το στρατηγό Φράνκο από τα Κανάρια νησιά -όπου είχε τεθεί σε απομόνωση- στο ισπανικό Μαρόκο, σηματοδοτώντας ουσιαστικά την απαρχή του Εμφυλίου, ήταν βρετανικό (πιλότος του αεροσκάφους υπήρξε ο Cecil Bebb, αξιωματούχος της βρετανικής υπηρεσίας πληροφοριών MI6).28 Επίσης, παρά το εμπάργκο, η Βρετανία συνέχισε να έχει με τη φασιστική Ισπανία εμπορικές συναλλαγές αξίας πολλών εκατομμυρίων δολαρίων, κεφάλαια απαραίτητα για τη χρηματοδότηση της πολεμικής δραστηριότητας του Φράνκο. Αξιοσημείωτη υπήρξε ακόμη η συνδρομή των ΗΠΑ και των αμερικανικών μονοπωλίων «Ford», «General Motors», κ.ά. υπέρ των φρανκιστών, σε καύσιμα, οχήματα κ.ο.κ.29 Η μόνη χώρα που στάθηκε δίπλα στη Δημοκρατική Ισπανία ήταν η Σοβιετική Ενωση. Το σπάσιμο του εμπάργκο -φασιστών και «δημοκρατών»- δεν ήταν απλή υπόθεση. Χιλιάδες φορτία κατασχέθηκαν στα σύνορα με τη Γαλλία, ενώ πολλά σοβιετικά πλοία δέχτηκαν επίθεση και βυθίστηκαν στη προσπάθειά τους να μεταφέρουν βοήθεια στον αγωνιζόμενο ισπανικό λαό.30

Η στάση της Γαλλίας, στην κυβέρνηση της οποίας βρισκόταν τότε το Λαϊκό Μέτωπο31 με πρωθυπουργό τον ηγέτη του Σοσιαλιστικού Κόμματος Λεόν Μπλουμ, εγείρει ακόμη ένα κρίσιμο ζήτημα, το οποίο ωστόσο, λόγω της στενότητας του χώρου, δε μας επιτρέπεται να αναπτύξουμε όσο θα χρειαζόταν. Πρόκειται για το ρόλο της σοσιαλδημοκρατίας στη θωράκιση της αστικής εξουσίας, στην υπονόμευση των εργατικών αγώνων και την άνοδο του φασισμού κατά τη μεσοπολεμική περίοδο. Χαρακτηριστική είναι η δήλωση του προέδρου της Β' (Σοσιαλιστικής) Διεθνούς, του Βαντερβέλντε, ο οποίος τόνισε στη βελγική βουλή το 1932: «Το καπιταλιστικό σύστημα έχει παντού ρήγματα. Μπορεί να σωθεί μόνο με σοβαρά και επείγοντα μέτρα. Μόλις που προλαβαίνουμε. Προσέξτε να μην γκρεμίσει το προλεταριάτο το ναό, όπως ο Σαμψών». Ενας άλλος σοσιαλιστής, ο Μοντέλ, είχε άλλωστε ξεκαθαρίσει πριν την κρίση πως «μόνο το σοσιαλιστικό κόμμα είναι ικανό να σώσει την αστική κοινωνία».32

Στην ίδια τη Γερμανία, η κυβερνώσα σοσιαλδημοκρατία, λίγους μόλις μήνες πριν την επικράτηση του ναζισμού, υπεδείκνυε υπερβάλλοντα ζήλο στην καταπολέμηση του μείζονος -κατά τη γνώμη της- κακού... του κομμουνισμού! Αφού απέρριψε ξανά και ξανά τις επανειλημμένες προτάσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος Γερμανίας για ενιαίο μέτωπο της εργατικής τάξης κατά του φασισμού, φρόντισε να θέσει εκτός νόμου και να διαλύσει το Κόκκινο Μέτωπο, επιτρέποντας παράλληλα την ύπαρξη των Ταγμάτων Εφόδου των Ναζί! Τα παραδείγματα είναι πολλά και σίγουρα δεν εξαντλούνται μέσα σε λίγες μόνο σελίδες. Πρόκειται όμως για ιστορικά γεγονότα που σκόπιμα παραλείπονται από βιβλία Ιστορίας, σχολικά και μη.

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Ο αναπροσδιορισμός της ιστορικής μνήμης των λαών - με αιχμή το Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, αλλά όχι μόνο - δεν αποτελεί ελληνική πρωτοτυπία. Εντάσσεται σε μια γενικότερη προσπάθεια που εκτυλίσσεται τα τελευταία χρόνια σε πανευρωπαϊκό επίπεδο. Ενδεικτικά αναφέρουμε: Την καθιέρωση της 9ης Μάη ως «Ημέρας της Ευρώπης» («αντικαθιστώντας» έτσι την επέτειο της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών) από την ΕΕ το 1985, το «Μνημόνιο για την ανάγκη διεθνούς καταδίκης των εγκλημάτων των ολοκληρωτικών κομμουνιστικών καθεστώτων» (το γνωστό και ως «Αντικομμουνιστικό Μνημόνιο»), που κατατέθηκε προς συζήτηση στο Συμβούλιο της Ευρώπης το 2006, τον ορισμό της 23ης Αυγούστου (τη μέρα δηλαδή που υπογράφτηκε το Σύμφωνο Μολότοφ - Ρίμπεντροπ) ως «Ευρωπαϊκής Ημέρας Μνήμης για τα θύματα του Ναζισμού και του Σταλινισμού» από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο το 2008 κ.ά.

2. Πρόκειται για τα βιβλία: Ε. Λούβη, Δ. Χρ. Ξιφαράς «Νεότερη και Σύγχρονη Ιστορία» της Γ' Γυμνασίου και Ι. Κολλιόπουλος, Κ. Σβολόπουλος, Ε. Χατζηβασιλείου, Θ. Νήμας, Χ. Σχολινάκη - Χελιώτη «Ιστορία του Νεότερου και Σύγχρονου Κόσμου» της Γ΄ Λυκείου (Γενικής Κατεύθυνσης) - Δ΄ Εσπερινού Λυκείου. Τα δύο βιβλία, αν και προϊόντα διαφορετικών ιδεολογικών ρευμάτων, υπηρετούν ενιαία την αστική αντίληψη για την Ιστορία.

3. Βιβλίο Ιστορίας Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 112.

4. Βιβλίο Ιστορίας Γ΄ Λυκείου, σελ. 104.

5. Βιβλίο Ιστορίας Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 116.

6. Στη χώρα μας οι γυναίκες απέκτησαν για πρώτη φορά πλήρη εκλογικά δικαιώματα το 1944, στις εκλογές που διεξήχθησαν στην ελεύθερη - από το ΕΑΜ - Ελλάδα για το Εθνικό Συμβούλιο της ΠΕΕΑ (αναφέρεται στο βιβλίο της Γ΄ Γυμνασίου, όχι όμως της Γ΄ Λυκείου).

7. Σύμφωνα με την Εκθεση της Επιτροπής «La Follette» (από τον γερουσιαστή του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος Robert M. La Follette) για τα ατομικά δικαιώματα (Civil Liberties), την περίοδο 1933 - 1937 οι αμερικανικές επιχειρήσεις «επένδυσαν» πάνω από 10 εκατομμύρια δολάρια σε πληροφοριοδότες (χαφιέδες), απεργοσπάστες και όπλα - πυρομαχικά (δακρυγόνα, πολυβόλα, θωρακισμένα αυτοκίνητα, βόμβες θρυμματισμού κ.ά.) που προορίζονταν για τη μάχη κατά των συνδικάτων. Βλέπε U.S. Congress, Senate, Subcommittee of the Committee on Education and Labor. Hearings Pursuant to S. Res. 266, Violations of Free Speech and Rights of Labor. 74th-76th Cong., 1936-1940. Για την «άγνωστη ιστορία του εργατικού κινήματος των ΗΠΑ», βλέπε το ομότιτλο βιβλίο των Ρ. Ο. Μπόγιερ και Χ. Μ. Μορέ, εκδόσεις «Σύγχρονη Εποχή», 1993.

8. Βιβλίο Ιστορίας Γ΄ Λυκείου, σελ. 104.

9. Βλέπε M. Gilbert (1992): «Churchill: A Life» (London: Minerva) και L. Picknett et al: «War of the Windsors: A Century of Unconstitutional Monarcy» (Edinburgh: Mainstream Publishing), 2002, σελ. 78.

10. L. DiStasi: «Una Storia Segreta: The Secret History of Italian American Evacuation and Investment During World War II», (Berkeley: HeyDay Books) 2001, σελ. 163.

11. Για τα οικονομικά στοιχεία βλέπε D. Hayward: «U.S.-German Trade Policies and Economic Preparation for War, 1933-40», 2002 και F. Nicosia & J. Huener: «Business and Industry in Nazi Germany», Berghahn Books, 2004.

12. Βλέπε ενδεικτικά BBC News, 23/2/1998, K. Silverstein: «Ford and the Fuhrer», στο «The Nation», τεύχος 3/2000, σελ. 14, Ch. Higham: «Trading with the Enemy» Delacorte Press, 1983, σελ. 1-33, ACSA Press Release, 13.7.2003 κ.ά.

13. Πρακτικά Δικών της Νυρεμβέργης (από δω και πέρα ΠΔΝ), τ. 1, Κεφάλαιο VIII.

14. Ντοκουμέντο EC-439, ΠΔΝ.

15. Ντοκουμέντο D-151, ΠΔΝ.

16. Ντοκουμέντο D-325, ΠΔΝ.

17. Από ομιλία του G. Krupp, 26 Γενάρη 1934, Ντοκουμέντο D-392, ΠΔΝ

18. Ντοκουμέντο EC-416, ΠΔΝ.

19. Ντοκουμέντα EC-450 και US-629, ΠΔΝ.

20. Βλέπε βιβλίο Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου, σελ. 105, 110, 111 και Γ΄ Γυμνασίου, σελ. 116

21. Αφού αποστρατεύτηκε, ο Στρατηγός S. Butler, επικεφαλής πολλών τέτοιων επεμβάσεων, περιέγραψε την καριέρα του ως εξής: «Ξόδεψα 33 χρόνια και 4 μήνες στην ενεργό στρατιωτική υπηρεσία... Και κατά τη διάρκεια της περιόδου αυτής ξόδεψα τον περισσότερο καιρό μου ως μπράβος των μεγάλων επιχειρήσεων, της Wall Street και των τραπεζιτών. Με λίγα λόγια υπήρξα... ένας γκάνγκστερ του καπιταλισμού... Ετσι, συνέδραμα στο να γίνει το Μεξικό ασφαλές για τα συμφέροντα του αμερικανικού κεφαλαίου το 1914. Συνέδραμα στο να γίνει η Αϊτή και η Κούβα ασφαλές μέρος για τους λεβέντες της National City Bank να αποκομίζουν κέρδη. Συνέδραμα στο βιασμό μισής ντουζίνας κρατών της Κεντρικής Αμερικής για το όφελος της Wall Street». S. Butler, όπως παρατίθεται στο J. Brabner: «War is a Racket», στο «Real War Stories», νο. 2 (Forestville, CA: Eclipse, 1991).

22. H. L. Ickes: «The Secret Diary of Harold Ickes», τ. 2, 1936 - 1939 (London: Weindenfeld & Nicolson, 1955), σελ. 705.

23. «Petite encyclopedie politique du monde», σελ. 136.

24. Ακαδημία Επιστημών της ΕΣΣΔ: «Παγκόσμια Ιστορία», τ. Θ1-Θ2, σελ. 715-719.

25. Βλέπε βιβλίο Ιστορίας της Γ΄ Λυκείου, σελ. 113, 115, 120.

26. Βλέπε π.χ. τα απομνημονεύματα του Σοβιετικού πρέσβη στη Βρετανία I . Maisky: «Memoirs of a Soviet Ambassador, The War, 1939 - 1943» (London, 1967), σελ. 137 και National Archives, Department of State, 740.0011 EW 1939/3446, 1 Ιούνη 1940. Ο αμυντικός χαρακτήρας της σοβιετικής πολιτικής για τη συγκεκριμένη περίοδο είναι δίκαιος όχι μόνο ως προς την υπεράσπιση της κυριαρχίας της, αλλά κυρίως ως προς την υπεράσπιση της σοσιαλιστικής κυριαρχίας.

27. Επιχειρήσεις που συν τοις άλλοις προέβλεπαν κατάληψη του Ιράκ και βομβαρδισμό των πετρελαίων του Μπακού. FO 954/24, minutes by Wamer, Strang and Cadogan, 31 Μάη, CAB 79/86, COS (41) 197, Public Record Office κ.ά.

28. Βλέπε άρθρο της βρετανικής εφημερίδας «The Guardian», 18 Ιούλη 2006. Το ταξίδι περιέγραψε με κάθε λεπτομέρεια ο ίδιος ο Bebb στην εφημερίδα «News Chronicle», 7 Νοέμβρη 1936.

29. Θ. Παπαρήγα: «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», 1996, σελ. 50, αναφέρεται ότι «σύμφωνα με τα στοιχεία της πρεσβείας στη Μαδρίτη, οι ΗΠΑ έδωσαν συνολικά 1.886.000 τόνους καυσίμων, ενώ τρεις εταιρείες (η «Φορντ», η «Στουντεμπέικερ» και η «Τζένεραλ Μότορς») έδωσαν 12.000 φορτηγά. Για τις εμπορικές συναλλαγές της Βρετανίας βλέπε: R. Fraser (1979): «Blood of Spain: An Oral History of the Spanish Civil War» (New York: Pantheon), σελ. 279, 410.

30. Η ΕΣΣΔ κινδύνεψε να χάσει το μισό εμπορικό της στόλο σε αυτή την προσπάθεια. Παρ' όλα αυτά, η σοβιετική βοήθεια υπήρξε πολύτιμη, μετρώντας συνολικά 806 αεροπλάνα, 362 τανκς και 1.555 πυροβόλα όπλα (χώρια η βοήθεια σε τεχνική υποστήριξη και ανθρώπινο δυναμικό), Academy of Sciences of the USSR (1974): «International Solidarity with the Spanish Republic, 1936-1939», (Moscow: Progress), σελ. 329 - 330.

31. Στο Λαϊκό Μέτωπο μετείχαν το Σοσιαλιστικό, το Κομμουνιστικό και το Ριζοσπαστικό Κόμμα. Κέρδισε τις εκλογές του Μάη 1936 και σχημάτισε κυβέρνηση υπό τον Λεόν Μπλουμ, ηγέτη των σοσιαλιστών. Το ΓΚΚ δεν έλαβε μέρος στην κυβέρνηση, στήριξε όμως την κοινοβουλευτική πλειοψηφία του Μετώπου, έως την έκρηξη του Ισπανικού Εμφυλίου, όπου διαφώνησε με τη στάση των σοσιαλιστών - ριζοσπαστών και ήρε την υποστήριξή του. Ετσι, τον Ιούνη του 1937, ο Λ. Μπλουμ αναγκάστηκε να παραιτηθεί. Για περισσότερες πληροφορίες βλέπε Θ Παπαρήγα: «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», 1996.

32. Βλέπε αντίστοιχα «Le Peuple» 7 Μάη 1932 και «Republique Sociale» 15 Νοέμβρη 1928, στο Ρ. Π. Ντουτ: «Σοσιαλδημοκρατία και Φασισμός», ΚΟΜΕΠ, τ.6/2009, σελ. 124.

πηγή 

Read More

Ανακοίνωση κάλεσμα ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών Λέσβου

Συναδέλφισσες και συνάδελφοι.

Από σήμερα το βράδυ ξεκινάμε τον αγώνα μας και στη Λέσβο.

Στις 7.00 το απόγευμα η ΕΛΜΕ Λέσβου στήνει στην πλατεία Σαπφούς το χώρο επαφής με τους συναδέλφους, με τραπεζάκι και ενημερωτικό υλικό για γονείς και μαθητές.
Ευελπιστούμε η πλατεία Σαπφούς τις μέρες του αγώνα να αποτελέσει το στέκι μας, εκεί θα γίνονται οι συνεδριάσεις του Δ.Σ. της ΕΛΜΕ και της απεργιακής επιτροπής που την πλαισιώνει. Είναι μια ευκαιρία να βρεθούμε όλοι μαζί, να συζητήσουμε, να προβληματιστούμε και να οργανώσουμε τις καθημερινές μας παρεμβάσεις.


Θυμίζουμε για τη Δευτέρα 16 Σεπτεμβρίου πρώτη μέρα της απεργίας είναι προγραμματισμένο από πλευράς ΕΛΜΕ Λέσβου πανεκπαιδευτικό συλλαλητήριο, στο χώρο των Κεντρικών Λυκείων Μυτιλήνης, στις 12 το μεσημέρι.

• Ανάγκη είναι από τον αγώνα να μη λείψει κανένας εκπαιδευτικός, γονιός, μαθητής. Ένας για όλους κι όλοι για έναν.

Η βάρβαρη πολιτική της Κυβέρνησης είναι ανάγκη να παρεμποδιστεί, πρέπει και με το δικό μας αγώνα να ανατραπεί.

Στη ενιαία επίθεση Κυβέρνησης - Κεφαλαίου - Ευρωπαϊκής Ένωσης χρέος μας είναι να απαντήσουμε με ενιαία λαϊκή αντεπίθεση, με συντονισμένο αγώνα όλων των εργαζομένων, όλων των κλάδων σε Δημόσιο και Ιδιωτικό Τομέα.


Ενιαία πάλη - όλοι μαζί ενάντια στις απολύσεις, στις ανατροπές των μισθολογικών, εργασιακών και μορφωτικών μας δικαιωμάτων, ενάντια στο αυταρχικό κράτος της πλουτοκρατίας.


Ενιαία πάλη - όλοι μαζί εργάτες, υπάλληλοι, αυτοαπασχολούμενοι, φτωχοί αγρότες, γυναίκες, νέοι και νέες, γονείς, μαθητές, εκπαιδευτικοί να εμποδίσουμε και να αποτρέψουμε την αντιλαϊκή επίθεση.

• Να παλέψουμε για μέτρα ανακούφισης της λαϊκής οικογένειας από τις συνέπειες της καπιταλιστικής κρίσης. 
• Για αξιοπρεπείς μισθούς, για μια ζωή με δικαιώματα για μας και τα παιδιά μας, για έναν άλλο δρόμο ανάπτυξης που θα υπηρετεί τις λαϊκές ανάγκες, απαλλαγμένο από τα δεσμά των μονοπωλίων και της Ε.Ε. και το λαό αφέντη στον πλούτο που παράγει.14 Σεπτεμβρίου 2013 - 15.00 μμ

ΠΑΜΕ Εκπαιδευτικών Λέσβου

πηγή

Read More