Τι σχέση έχουν τα «καμάρια» του τουρκικού στόλου, Oruc Reic και Barbaros με τη Λέσβο;

Τι σχέση έχουν τα «καμάρια» του τουρκικού στόλου Oruc Reic και Barbaros με τη Λέσβο;

Τις τελευταίες ημέρες, έχει πυροδοτήσει τις σχέσεις μεταξύ Ελλάδας και Τουρκίας, η απόφαση της γειτονικής χώρας, να πραγματοποιήσει έρευνες εντός της Ελληνικής ΑΟΖ. Η απόφαση αυτή δεν μπορεί να ερμηνευτεί ξεχωριστά απο την ολοένα και αυξανόμενη τουρκική προκλητικότητα και με ρόλο «χωροφύλακα» στην ευρύτερη περιοχή. Την επιδίωξη να κερδιθεί περισσότερος «ζωτικός χώρος» για τους επιχειρματικούς ομίλους της Τουρκίας . To NΑΤΟ ως γνωστόν δεν αναγνωρίζει σύνορα στο Αιγαίο και το Στέιτ Ντιπάρτμεντ κάλεσε την Τουρκία «να σταματήσει τυχόν σχέδια που έχει για επιχειρήσεις» σε «αμισβητούμενα ύδατα στην Ανατολική Μεσόγειο». Η Ελλάδα απάντησε με ΝΑVTEX στην ίδια γεωγραφική περιοχή ενώ το φερόμενο ως επικεφαλής πλοίο των ερευνών βρίσκεται ακόμα (24/7/20 και ώρα 01:09)  αγκυροβολημένο στο λιμάνι της Αττάλειας (στίγμα πλοίου).   Το τουρκικό ερευνητικό πλοίο, ονομάζεται Oruc Reis (Ουρούκ Ρέις). Ανήκει στην "ομάδα" των ερευνητικών πλοίων της Τουρκίας μετά το «Φατίχ», το «Γιαβούζ» και το «Μπαρμπαρός». 

Δυο απο αυτά τα ερευνητικά πλοία το «Ουρούκ Ρέις» και το «Μπαρμπαρός», που έχουν απασχολήσει και παλαιότερα το ελληνικό ναυτικό και έχουν ταράξει τα νερά του Αιγαίου και της Κύπρου, φέρουν τα ονόματα δύο Ελλήνων αδερφών και μάλιστα απο τη Λέσβο .  Ο Ουρούτς και ο Χαϊρεντίν ήταν δύο αδέρφια, η ιστορία τους ξεκινάει πριν 500 περίπου χρόνια στην περιοχή του κόλπου της Γέρας.  Ήταν τα δύο απο τα συνολικά έξι παιδιά μιας οικογένειας με τέσσερις γιους και δυο κόρες. Η  μητέρα τους ονομαζόταν Κατερίνα και ήταν χριστιανή ενώ ο πατέρας τους Γιακούπ και λέγεται ότι ήταν εξισλαμισμένος αγγειοπλάστης απο τη Βορειο Ήπειρο.   Σύμφωνα με χειρόγραφο της Γενναδείου Βιβλιοθήκης ο μεγαλύτερος γιος ονομαζόταν Ισάκ ή Ισαάκ, ο δεύτερος Ουρούτσε, που έγινε γνωστός στην Ευρωπαική ιστορία με τη φθαρμένη φόρμα Χορουτς και Ουσντρούκ, ενώ ο τρίτος ήταν ο Χιτζ ή Χαϊρ Ελντίν, που προφερόταν Χαϊρεντίν, η ευδαιμονία του κόσμου ή της πίστης ή «αγαθός της θρησκείας», και ο τέταρτος Ελίας. Είναι πιθανόν ότι ο Ουρούτς και ο Χαιρεντίν είχαν πάρει από Ευρωπαϊκό αίμα περισσότερο παρά από το Ασιατικό. Διακρίνονταν για τα γαλάζια μάτια και τα ανοιχτά ή κόκκινα μαλλιά τους γι αυτο πήραν από τους Τούρκους το προσωνύμιο Μπαρμπαρόσα δηλαδή κοκκινογένης, ως νύξη για το γεγονός . Εκτός απο την ελληνική γλώσσα, τα αδέρφια  γνώριζαν Αραβικά, Ιταλικά και Ισπανικά.

Ο Χαϊρεντίν έμεινε γνωστός στην ευρωπαϊκή ιστορία και ίσως παγκόσμια ως διάσημος πειρατής και κουρσάρος. Στους Ιταλούς ιστορικούς αναφέρεται ως Αριαντένο Μπαρμπαρόσα ενω στους Τούρκους ως Χαϊρεντίν Πασά (Hayreddin Pasha) και έφερε τον τίτλο  του Καπουδάν Πασά δηλαδή υπουργό των ναυτικών. Η ζωή του ακόμα και σήμερα ειναι ενα μέγαλο μυστήριο και σίγουρα μπορεί να αποτελέσει πεδίο έρευνας του Ιστορικού. Αυτα όμως σίγουρα που γνωρίζουμε για τη ζωή του είναι ότι ο Μπαρμπαρόσα άλλαξε το θρήσκευμά του, έγινε πειρατής, έκανε καριέρα μαζί με τον μεγαλύτερο αδερφό του Ουρούτς ή Ουρούζ. Γνώρισαν την θάλασσα απο κάποιο θείο τους καπετάν Παναγιώτη ελληνικής καταγωγής ο οποίος ήταν έμπορος. Φαίνεται πως το εμπόριο τους βοήθησε να αποκτήσουν βάρκες και στη συνεχεία πλοία. Ήταν όμως η αρχή της εποχή του κουρσεύειν και πειρατευειν (16ος αι.) και έτσι τα αδέρφια παράτησαν το νόμιμο εμπόριο για να ασχοληθούν με το πλιάτσικο που ήταν πιο επικερδές. 

Ουρούτς ή Ουρούζ
(Ottoman Turkish: عروج ريس‎; Spanish: Aruj; c. 1474–1518) 

Οι  παράτολμες ναυτικές αλλά και διοικητικές ικανότητες τους και οι συγκυρίες τους οδήγησαν στην Αλγερία όπου και ο Ορούζ έγινε σουλτάνος. Μετα τη δολοφονία του απο τους Ισπανούς τη θεση του πηρε ο αδερφός του Χαϊρεντίν το 1518. Σύντομα το 1520 θα αναλαβει τα ινία της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας ο Σουλειμάν ο Μεγαλοπρεπής και θα αρχίσει ο λεγόμενος «χρυσός αιώνας» της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας. Η Υψηλή Πύλη για να μην κατασπατηλήσει δυνάμεις ελέγχοντας τα νησιά του Αιγαίου ζήτησε απο τον Χαϊρεντίν να αναλάβει τον ελεγχο τους για λογαριασμό των Οθωμανών. Έτσι ο Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα σύντομα  εγινε μπεης του Αιγαίου και τελικά μπεϊλέρμπεης, δηλαδή γενικός διοικητής των οθωμανικών ναυτικών δυνάμεων..

Χαϊρεντίν Mπαρμπαρόσα
Hayreddin Barbarossa (Arabic: خير الدين بربروس‎, romanized: Khayr ad-Din Barbarus), or Barbaros Kheireddin Pasha (Turkish: Barbaros Hayrettin Paşa), born Khizr or Khidr (c. 1478 – 4 July 1546), 

Ο Μπαρμπαρόσα με την ιδιότητα του Οθωμανού αξιωματούχου, οργάνωσε το Οθωμανικό ναυτικό ναυπηγώντας πλοία και στην κυριολεξία ρήμαξε και λεηλάτησε τις ακτές τις Μεσογείου. Αδιαμβισβήτητα αποτέλεσε τον πιο σημαντικό ναυτικό των Οθωμανών τον 16ο αιώνα, αλλά και έναν τον πιο αιμοδιψή κουρσάρο που γνώρισε ο κόσμος. Σήμερα απο τους Τούρκους θεωρείται πατέρας του Τουρκικού ναυτικού.

Ακόμα ένας γνωστός Οθωμανός ναύαρχος που το όνομά του δόθηκε σε τουρκικό πλοίο είναι ο Piri Reis.  Στον Πιρί Ρείς οφείλεται και μια χαρτογράφηση του Αιγαίου αλλά και της Μεσογείου. Εξού και η ονομασία του ερευνητικού σκάφους Piri Reis . Ως προς την καταγωγή του οι ερευνητές παρουσιάζουν διάφορες εκδοχές . Δυο απο αυτές τον θέλουν να είχε ελληνική καταγωγή α) απο χωριό κοντά στο Ρέθυμνο της Κρήτης, β)να είναι γιός ναυτικού απο την Καλλίπολη της Ανατολικής Θράκης . 

Ο Χάρτης της Μεσογείου του Πίρι Ρέις

Αποτελέσματα αναζήτησης

Αποτελέσματα ιστού

Ειρήσθω εν παρόδω

Ειρήσθω εν παρόδω ότι ήδη στο 16ο αιώνα βρισκόμαστε στην εποχή του πειρατεύειν και του κουρσεύειν. Μπορεί ο όρος πειρατής και κουρσάρος να ταυτίζονται, όμως έχουν διαφορετική καταγωγή και αναφορά. Η λέξη πειρατής είναι ελληνική λέξη, προέρχεται απο το ελληνικό ρήμα πειράομαι, πειρώμαι =επιχειρώ, κάνω επιχείρηση, γιατί ο πειρατής  επιτίθεται, αιφνιδιάζει, λεηλατεί, σφάζει και φεύγει. Η λέξη κουρσάρος είναι λατινογενή που σημαίνει κι αυτή επίθεση . Ο πειρατής είναι ανεξάρτητος ληστής στη θάλασσα, μόνος του ή με ομάδα παίρνει αποφάσεις για τις επιθέσεις σε άλλους πειρατές ή  εμπορικά πλοία ή παράλιους οικισμούς. Αντίθετα οι κουρσάροι ενώ κάνουν πειρατική δράση στην πραγματικότητα δρουν στην  υπηρεσία κάποιου ηγεμόνα, κάποιου εμπορικού οίκου για να βλάψει το εμπόριο ενός άλλου εμπορικού οίκου, επομένως ο κουρσάρος κατά κάποιον τρόπο ασκεί διατεταγμένη υπηρεσία. 

Ο Πιρις Ρέις, ο Χαϊνεντίν Μπαρμπαρόσα και ο Ουρούτς ήταν ενδεικτικά παραδείγματα πειρατών που κούρσεψαν για να  στελεχώσουν τον αδύναμο έναντι των Ισπανών και Γενοβέζων, Οθωμανικό στόλο. Έδρασαν στη θάλασσα του Αιγαίου και της Μεσογείου σε αδυσώπητες συγκρούσεις  κυρίως  με Βενετούς, ιππότες του Αγ. Ιωάννου  κ.π.α, για τα συμφέροντα των Οθωμανών.  Ήταν κατά κάποιο τρόπο υπάλληλοι όπως ο Δραγουμάνος δηλ. ο υφυπουργός του Οθωμανικού στόλου που συνήθως-σχεδόν πάντα στην ιστορία -ήταν ελληνορθόδοξος Φαναριώτης. 

Σύνταξη - επιμέλεια 

Σταύρος Μαντατής