Ουδείς αχαριστότερος του ευεργετηθέντος

Γράφει: ο Σταύρος ΜΑΝΤΑΤΗΣ

απόφοιτος Προγράμματος Επαγγελματικής Δημοσιογραφίας

Ο λαός μας θέλοντας να χαρακτηρίσει την αχαριστία απέναντι σε κάποια ευεργεσία χρησιμοποιεί την εξής σοφή φράση: "Ουδείς αχαριστότερος του ευεργετηθέντος".

Συνήθως όσοι δέχονται την ευεργεσία βρίσκονται σε ανάγκη ή προσδοκούν να καλυτερέψουν  την κατάστασή τους. Κάποιος που θα δεχτεί να τον ευεργετήσουν  βρίσκεται σε δύσκολη θέση, έχοντας το γνώθι σαυτόν πως οι δυνατότητές του είναι περιορισμένες. Κάποιος μπορεί να ζητήσει βοήθεια ή μπορεί να την δεχτεί χωρίς να την ζητήσει (ενεργητική ή παθητική ευεργεσία). Απ’ την άλλη, ο ευεργέτης  βρίσκεται από θέση ισχύος που του επιτρέπει να "τείνει χείρα βοηθείας". Οι λόγοι που «προσφέρει» την ευεργεσία διαφοροποιούνται και θα μπορούσαν να προσδιοριστούν  ως εξής: Ο ευεργέτης ίσως κινείται από ανιδιοτέλεια, δηλαδή από ηθικές αρχές και δεν ζητάει ανταλλάγματα. Μπορεί όμως να λειτουργεί υστερόβουλα, με στόχο την ανταπόδοση της ευεργεσίας, σε μεσοπρόθεσμο ή μακροπρόθεσμο επίπεδο. Ένα κλασσικό αποτέλεσμα σκόπιμης ευεργεσίας είναι η διαμόρφωση των λεγόμενων «πελατειακών σχέσεων».

Από την ίδρυση του ελληνικού κράτους μέχρι σήμερα, δημιουργήθηκαν σώματα «Πραιτοριανών» που κυριαρχούν στην κοινωνία και οι διάφορες «εφταετίες» και «δεκαετίες» που έρχονται και παρέρχονται, φρόντισαν να τα τροφοδοτήσουν  για τους δικούς τους σκοπούς. Άτομα βγήκαν από το κοινωνικό περιθώριο. Χαρίστηκαν δάνεια και χωράφια, εξασφαλίστηκαν θέσεις και μισθοί. Η εδραίωση των «φατριών» σε εθνικό και τοπικό επίπεδο θεμελιώθηκε και συνάμα εξασφαλίστηκε η συναίνεση σε πολιτικές υποταγής, σε κάθε αντιλαϊκό σχέδιο ή μέτρο. Το πρόσκαιρο ατομικό συμφέρον λειτούργησε ως συνενοχή σε «εγκλήματα» εις βάρος του συνόλου.

Τέτοιοι ευνοημένοι που έτυχαν ιδιαίτερης μεταχείρισης - επιβεβαιώνοντας το ρητό – έχουν αποδειχτεί αχάριστοι. Συνηθίζουν δε, όταν δεν έχουν να κερδίσουν κάτι άλλο, να διαφοροποιούνται. Να ασκούν δριμεία κριτική στα «κακώς κείμενα», να μεταμορφώνονται σε πολέμιους- «ανανεωτές». Ξεχνώντας και κρύβοντας πως έχουν ευνοηθεί και παράλληλα αδικήσει.  Προδίδουν ευεργέτες και φίλους και συνάμα επιδιώκουν τη δημιουργία νέων. Αν διέθεταν έστω και την στοιχειώδη ηθική θα παραιτούνταν από τα προνόμια που απέκτησαν αναξιοκρατικά.

Η ηθική τους όπως και η συνεπακόλουθη πολιτική τους άποψη, παρά τις διαφορετικές καταβολές, έχει ένα κοινό γνώρισμα. Είναι άποψη εγκάθετων, άρα υποτακτικών. Δηλαδή άποψη των αφεντικών. Ξεκινάει να ερμηνεύσει τα πολιτικά δρώμενα από το γεγονός ότι οι ίδιοι δεν διαθέτουν συνείδηση, πράγμα που τους καθιστά πολιτικούς ομήρους.

Οι αγνώμονες δεν πιστεύουν σε κάποια ιδεολογία, στην πατρίδα, στη δικαιοσύνη, στη φιλία και σε κάποιο σκοπό.  Ο «πραιτοριανός» παραμένει πάντα «πραιτοριανός» και αν αλλάξει στρατόπεδο γίνεται και προδότης. Στην ιστορία διαχρονικά ατιμάζονται ονόματα όπως ο Εφιάλτης, ο Ιούδας, ο Βρούτος, ο «ταγματασφαλίτης» και τόσα άλλα που φέρθηκαν αχάριστα.

Αν σ’ αυτή τη χώρα κάποτε ληφθεί η σοβαρή απόφαση να μπει μια οργάνωση για να μπορέσει να στηριχτεί στις δικές της δυνάμεις – έτσι ώστε κανένας να μην χρήζει ευεργεσίας - τότε και εμείς πρέπει να συντείνουμε χωρίς να αναλογιστούμε το ατομικό ή ψηφοθηρικό κόστος. Οφείλουμε να συμβάλλουμε ξεμπροστιάζοντας πάντα την αχαριστία, για να μην κάνει αχάριστους και εμάς που την συναντάμε.