Οι αντιρατσιστικές καταβολές του λαού της ΑΕΚ

Αναδημοσίευση απο το aek-live

Μπορεί η ΑΕΚ να είναι ρατσιστική ομάδα;

Για να απαντήσουμε σε αυτή την ερώτηση θα πρέπει να γνωρίζουμε δύο βασικά πράγματα. Πρώτο: τι είναι ο ρατσισμός και δεύτερο και κυριότερο: την ιστορία της ΑΕΚ. Η γνώση και των δυο αυτών σε συνδυασμό, μπορεί να μας προκαλέσει μια μοναδική αγάπη γι αυτή την ομάδα, που δεν αρχίζει κι ούτε τελειώνει μια Κυριακή στο γήπεδο. Λατρεία που δεν περιορίζεται μόνο σε «τίτλους» και διακρίσεις, όπως συμβαίνει στο κόσμο άλλων ομάδων. Αλλά και επιθυμία να προστατευτεί αυτή η κληρονομιά που κουβαλάει για δεκαετίες η ΑΕΚ..

«Πέρα κι Αϊβαλή έγινε καταστροφή, μα μια ιδέα απ τον ξεριζωμό γεννήθηκε από πρόσφυγες εδώ»

Η Αθλητική Ένωση Κωνσταντινουπόλεως ιδρύθηκε το 1924 από πρόσφυγες στην Αθήνα. Ο δικέφαλος αετός που συμβολίζει την βυζαντινή αυτοκρατορία, το κίτρινο και μαύρο που είναι τα χρώματα της Κων/λης και οι σκοποί του σωματείου επιλέχτηκαν ως ιερή παρακαταθήκη στην ιστορία που ήδη από εκείνα τα χρόνια είχε επιφορτιστεί με αίμα και βάσανα.  

Η ιστορία των ανθρώπων της ΑΕΚ και της σχέσης τους με τον αθλητισμό ξεκινάει νωρίτερα. Στη Κωνσταντινούπολη στα τέλη του 19^ου και στις αρχές το 20^ου αιώνα το ελληνικό στοιχείο που ανθούσε οικονομικά κατείχε και τα «πρωτεία» στον αθλητισμό. Στη Περίοδο της Απολυταρχίας που διένυε η Οθωμανική Αυτοκρατορία, για τον Μουσουλμανικό Τουρκικό πληθυσμό, όχι να παίξει ποδόσφαιρο, αλλά ακόμη και η συσπείρωση του σ’ ένα φιλανθρωπικό σωματείο εθεωρείτο ποινικό αδίκημα. Κατά συνέπεια το ποδόσφαιρο παιζόταν είτε από τις οικογένειες των Άγγλων που ζούσαν στην Πόλη, είτε από τους Ρωμιούς που ήταν από τα ομορφότερα πολιτιστικά στοιχεία της Πόλης. [1]

Οι πολιτικές εξελίξεις καθορίζουν ιστορικά γεγονότα…

Αιτία της ίδρυσής της ΑΕΚ στάθηκε μια τραγωδία στη νεότερη ιστορία του Ελληνισμού, η Μικρασιατική Καταστροφή του 1922.

Η «Μεγάλη Ιδέα», «ο Εθνικός Πόλεμος» και η πολιτική του επεκτατισμού που εκφράστηκαν κυρίως από τον πρωθυπουργό και μετέπειτα πρόεδρο της ΑΕΚ, Ελευθέριο Βενιζέλο οδήγησαν τη χώρα στη Μικρασιατική Εκστρατεία και σε ένα καταστροφικό γι αυτήν πόλεμο.  Στον ξεριζωμό από τις περιοχές της Μικράς Ασίας και του Πόντου, περίπου 4.000.000 εκατομμυρίων ανθρώπων. Ο εκτοπισμός των οποίων αποτέλεσε την αφορμή δημιουργίας της ΑΕΚ.

…. η προσφυγιά θύμα του εθνικού διχασμού.

Ήδη πριν απ αυτή(σ.σ. την μικρασιατική καταστροφή), ο στενός φίλος του Ελ. Βενιζέλου από την επανάσταση της Θερίσου και διορισμένος απ τον ίδιο, το 1919 ύπατος αρμοστής Σμύρνης, Αριστείδης Στεργιάδης, (θέση που διατήρησε και μετά τις εκλογές του 1920 και την νίκη των αντιβενιζελικών) λίγο πριν την επικείμενη τραγωδία ενθάρρυνε με γράμματα άλλες πόλης και αντιπροσώπους της Αρμοστείας να  παρακινήσουν τους ελληνικούς πληθυσμούς να παραμείνουν ακόμα και μετά την κατάρρευση του Μετώπου. Ο ίδιος εγκατέλειψε την Σμύρνη με αγγλικό πλοίο και η κυνική δήλωση του: «Καλύτερα να μείνουν εδώ να τους σφάξει ο Κεμάλ, γιατί αν πάνε στην Αθήνα θα ανατρέψουν τα πάντα»! μας προϊδεάζει για την αντιπροσφυγική πολιτική που θα τύχουν οι πρόσφυγες τα επόμενα χρόνια. Αλλά και τον φόβο που διακατείχε τους κυβερνητικούς της εποχής για κοινωνική αναταραχή.

Η προδοσία της «μητέρας πατρίδας»

Οι πρόσφυγες που κατάφεραν να περάσουν στον σημερινό ελλαδικό χώρο, κουβάλησαν μαζί τους και τις ελπίδες για μια νέα ζωή, που πολύ γρήγορα διαψεύστηκαν. Καθώς πέρα απ την φτώχεια, είχαν να αντιμετωπίσουν και την εχθρική αντιμετώπιση στη νέα πατρίδα τους, που εκπορεύονταν από πολιτικό μένος.

Οι αντιβενιζελικοί σε κάθε ευκαιρία θα επιτίθονταν με κάθε μέσο στους πρόσφυγες για τα φιλοβενιζελικά τους αισθήματα- βεβαία όσα διατηρήθηκαν κυρίως μετά την Μικρασιατική Καταστροφή. 

Κομβικό σημείο για τη σχέση των προσφύγων με το ελλαδικό πολιτικό σύστημα θα είναι η υπογραφή της “Ελληνοτουρκικής συνθήκης φιλίας, ουδετερότητος και διαιτησίας” από τους Βενιζέλο και Κεμάλ. Ο μεσολαβητής γι’ αυτή την εξέλιξη ήταν ο Ιταλός δικτάτορας Μουσολίνι. Ο Ελ. Βενιζέλος θα υπογράψει το 1930 την “Συνθήκη” παρά την έντονη αντίδραση των προσφύγων, τους οποίους απείλησε με διώξεις, με το γνωστό Ιδιώνυμο. Δηλαδή, με την κατηγορία του εχθρού του κράτους. Το Ιδιώνυμο είχε ψηφιστεί για να κατασταλεί η ανάπτυξη του κομμουνιστικού κινήματος…. Με αυτή την κίνηση ο Βενιζέλος έθεσε οριστικά τέρμα στις ελπίδες των μικρασιατών να επιστρέψουν στις εστίες τους.

Η συμφωνία του 1930, μαζί με την υποβολή πρότασης του πρωθυπουργού της Ελλάδας Ελ. Βενιζέλου προς την Επιτροπή του Νόμπελ για την βράβευση του Μουσταφά Κεμάλ Πασά -που είχε ήδη λάβει το προσωνύμιο Ατατούρκ (Πατέρας των Τούρκων)- με το Νόμπελ Ειρήνης, εγκαινίασαν μια νέα εποχή. Ενδιαφέρον παρουσιάζει το κείμενο που στάλθηκε στην Επιτροπή, στο οποίο ο Κεμάλ χαρακτηριζόταν ως: “πραγματικός στυλοβάτης της ειρήνης”.[2]

Η ξενοφοβία κι ο ρατσισμός σε αυτό τον γεωγραφικό χώρο δεν είναι τωρινά φαινόμενα. Ο όρος μετανάστης για αρκετές δεκαετίες (ασφαλώς έχει και τώρα) είχε υποτιμητικό χαρακτήρα.

Ήταν χαρακτηριστική η άρνηση αποδοχής των προσφύγων ως «Ελλήνων πολιτών» δεκατρία χρόνια μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή.(…)Κηρύγματα φανατισμού και ρατσισμού προς τους «αυτόχθονες» κατά των προσφύγων γεμίζουν τις σελίδες των φιλομοναρχικών εφημερίδων. Οι πρόσφυγες αποκαλούνται «λεφούσι» και «Τούρκοι»: «Οι γηγενείς καλούνται να συνασπιστούν σε συλλόγους ‘αμύνης’ κατά των προσφύγων», έγραφε η «Ακρόπολις» στις 6 Φεβρουαρίου του 1936. Οι επιθέσεις κατά των προσφύγων ήταν συνεχείς. [3] Σας θυμίζει κάτι αυτό;

Η δικτατορία της 4^ης Αυγούστου θα συνεχίσει και θα επεκτείνει το ρατσιστικό/ εθνικιστικό μίσος. Αποκορύφωμα αποτελεί η πράξη του εθνικιστή Ιωάννη Μεταξά που μετονόμασε στη Θεσσαλονίκη την Οδό Αποστόλου Παύλου σε Οδό Κεμάλ Ατατούρκ.[4] Ο Έλληνας εθνικιστής δηλαδή τίμησε τον Τούρκο εθνικιστή! Ο δικτάτορας δεν στάθηκε όμως μόνο σε αυτό κατά τα έργα και της ημέρες της «συμμορίας» του, απαγόρευσε σε όλη την χώρα το ρεμπέτικο τραγούδι και ότι άκουσμα είχε σχέση με τον ξεριζωμό.  Σε εκείνη την περίοδο αναφέρονται τραγούδια όπως: «Μου σπάσανε τον μπαγλαμά» και απαγορευμένα όπως: «Παραπονιούνται οι μάγκες μας»,  «Χτες το βράδυ στο σκοτάδι» κ.α. 

Στα χρόνια της κατοχής ο λαός της ΑΕΚ δίνει τον δικό του φόρο αίματος στον αγώνα για εθνική ανεξαρτησία και κοινωνική απελευθέρωση. Ανάμεσα στους εκατοντάδες χιλιάδες Έλληνες που πέθαναν εξαιτίας της πείνας και των κακουχιών, που εκτελέστηκαν, δολοφονήθηκαν ή έπεσαν στα πεδία των μαχών, υπήρξαν αναμφίβολα αμέτρητοι «ανώνυμοι» Ενωσίτες αδερφοί μας, οπαδοί της βυζαντινογέννητης Θεάς. Η στενότερη κιτρινόμαυρη οικογένεια, η ίδια η ομάδα, γνώρισε μόνο μια απώλεια, αυτή του Σπύρου Κοντούλη. [5]

Στον αντίποδα…

Υπήρξαν και αθλητές που ντρόπιασαν την ιστορία και το λαό της ΑΕΚ. Ένα τέτοιο πρόσφατο παράδειγμα αποτελεί η περίπτωση του Γιώργου Κατίδη. Ο οποίος όταν σημείωσε το νικηφόρο γκολ της ΑΕΚ στον αγώνα με την Βέροια, επέλεξε να πανηγυρίσει μπροστά στις εξέδρες με τον Ναζιστικό χαιρετισμό. Ένα χαιρετισμό που έχει συνδεθεί με τρομερά εγκλήματα εναντίων της ανθρωπότητας και τον θάνατο εκατομμυρίων ανθρώπων. Η άμεση ενεργοποίηση των αντιφασιστικών αντανακλαστικών των οπαδών που τον αποδοκίμασαν έντονα δεν άφησε χώρο και περιθώρια για παρερμηνείες. Ενδεικτική η ανακοίνωση της Original 21 όπου μεταξύ άλλων αναφέρει: «ΕΥΤΥΧΩΣ ΔΕΝ ΦΟΡΑΓΕ ΤΗΝ ΦΑΝΕΛΑ..(….)Το να χαιρετάς φασιστικά... ΡΕ ΤΙΠΟΤΕΝΙΕ ΞΕΥΤΙΛΑ ΔΕΝ ΣΥΓΧΩΡΕΙΤΑΙ ΜΕ ΤΙΠΟΤΑ! Τρίζουν τα κόκκαλα των προγόνων μας, της ίδιας μας της ιστορίας... της προσφυγιάς και των αντιφασιστικών μας αξιών!(….)Οι γερμανοτσολιάδες, οι νενέκοι και οι προσκυνημένοι, όσοι δηλαδή πριν από εσένα χαιρετούσαν με τον ίδιο τρόπο, είχαν και αυτοί δικαιολογίες. Η ιστορία δεν τους ξεχνά!ΕΜΕΙΣ, Η ΜΕΓΑΛΗ ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΤΗΣ ΑΕΚ, ΤΗΣ ΠΡΟΣΦΥΓΙΑΣ ΚΑΙ ΤΩΝ ΑΝΘΡΩΠΙΝΩΝ ΑΞΙΩΝ, ΔΕΝ ΘΑ ΞΕΧΑΣΟΥΜΕ ΠΟΤΕ!»

Ο λαός της ΑΕΚ, που σε σχέση με άλλες ομάδες επιδεικνύει ιδιαίτερη ευαισθησία, για το τι πρεσβεύει η ΑΕΚ, δεν ξεχνάει. Με graffiti σε τείχους και σε πανό στο γήπεδο και σε δρόμους, υπενθυμίζει: «ΑΕΚ σημαίνει προσφυγιά ξεριζωμένη», «Και το θαύμα της ΑΕΚ πρόσφυγες το έκαναν», «ΑΕΚ φτώχεια, προσφυγιά, ξεριζωμός, μοναδικός εχθρός μας είναι ο φασισμός».   

Πώς μπορούμε να ξεχάσουμε την ιστορία μας και να γίνουμε ρατσιστές; Να απαρνηθούμε τις ρίζες μας και τις καταβολές μας; Θα ήταν οξύμωρο αν τα εγγόνια των προσφύγων κυνηγούν σε αυτό το μέρος- που κυνηγούσαν τους παππούδες τους οι «ντόπιοι»- εξαθλιωμένους ανθρώπους, που κι αυτοί αναγκάστηκαν να εκτοπιστούν. Θα ήταν τραγελαφικό να στηριζόμασταν σε δόγματα περί ανωτερότητας.

Επειδή τότε όπως και τώρα υπήρξε μετακίνηση ανθρώπων χωρίς «νομιμότητα»,  που δεν βρήκαν οργανωμένους χώρους υποδοχής, που δεν είχαν κοινωνικά και εργασιακά δικαιώματα. Που κατηγορήθηκαν για ανηθικότητα και για μετάδοση ασθενειών. Αλλά απεναντίας εκείνοι προσέφεραν φτηνή εργατική δύναμη για να χτιστούν ένα σωρό δημόσια και ιδιωτικά έργα που βοήθησαν στην οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας. Κάτι υπέρπολύτιμο, καθώς δημιουργήθηκαν προσοδοφόροι τομείς για ντόπιους και ξένους επενδυτές. 

Κάποιος ίσως να αναρωτηθεί τι σχέση έχουν όλα τα παραπάνω με το τώρα και την ΑΕΚ…  Μα αυτή είναι η ΑΕΚ! Ο κόσμος της και η ιστορία της που συνδέεται με γεγονότα και καταστάσεις στην ιστορία αυτής της χώρας.            Σε αυτό το άρθρο έγινε μια μικρή προσπάθεια για να προσεγγιστούν ορισμένες  από αυτές τις πτυχές της ιστορίας ενός περήφανου αλλά και συνάμα αδικημένου και κατατρεγμένου κόσμου που ταυτίστηκε με το όνομα ενός αθλητικού σωματείου. 

ΥΓ: Στον κόσμο των αφεντικών είμαστε όλοι μετανάστες! Κι ο ρατσισμός που διασπά τους εκμεταλλευόμενους για να αποκομίζουν κέρδη οι επενδυτές/σωτήρες/καπιταλιστές δεν έχει χώρο ούτε στον αθλητισμό ούτε πουθενά. Αλλά κυρίως στην προσφυγική ΑΕΚ!

---

[1] Onur Yazıcıoğlu. Ποδοσφαιρικός σεβντάς στην εξορία, εφημερίδα Ανατολή, τεύχος Οκτωβρίου 2010

[2] Γιώργος Κόκκινος – Βλάσης Αγτζίδης. Tο τραύμα και οι πολιτικές της Μνήμης. Ενδεικτικές όψεις των συμβολικών πολέμων για την Ιστορία και τη Μνήμη, εκδ. Ταξιδευτής, Αθήνα

[3] http://internos911.blogspot.gr/2014/09/blog-post_16.html

[4] Το πένθος δια τον θάνατον του Κεμάλ Ατατούρκ. Εκδηλώσεις ελληνικής θλίψεως, εφημ. Ελεύθερον Βήμα, 12-11-1938.

[5] http://oneloveaek.blogspot.gr/2012/04/blog-post.html