Σαν σήμερα: 1952 πεθαίνει στην εξορία ο Κώστας Γαβριηλίδης, γενικός γραμματέας του Αγροτικού Κόμματος της Ελλάδας (ΑΚΕ)

Κώστας Γαβριηλίδης: Λαϊκός αγωνιστής και άξιος ηγέτης της αγροτιάς

Στις 27 Σεπτέμβρη 1952, στο στρατόπεδο του Αϊ-Στράτη άφησε την τελευταία του πνοή, εξόριστος, ο Κώστας Γαβριηλίδης, γενικός γραμματέας του Αγροτικού Κόμματος της Ελλάδας (ΑΚΕ). Τιμούμε τη μνήμη του λαϊκού αυτού αγωνιστή και άξιου ηγέτη της αγροτιάς, για την 62η επέτειο από το θάνατό του

Η ζωή και το έργο του Κώστα Γαβριηλίδη είναι μια ολόκληρη ιστορία και προσφορά και θα χρειαζόταν βιβλία ολόκληρα, να εξιστορηθεί και να καταγραφεί.

Θα περιοριστώ εδώ, επισημαίνοντας ορισμένες χαρακτηριστικές πλευρές και σταθμούς της αποφασιστικής συμβολής και προσφοράς του στους αγώνες του Αγροτικού Κόμματος και του λαϊκού μας κινήματος.

Ο Κώστας Γαβριηλίδης άρχισε από πρόεδρος της κοινότητάς του (Κοκκινιά Κιλκίς) και στη συνέχεια πρόεδρος της Ενωσης Γεωργικών Συνεταιρισμών Κιλκίς, δήμαρχος Κιλκίς, βουλευτής του Αγροτικού Κόμματος, γενικός του γραμματέας, υπουργός Γεωργίας στην Κυβέρνηση του Βουνού, στη δοξασμένη περίοδο της Εθνικής Αντίστασης, που το ΑΚΕ υπό την ηγεσία του, υπήρξε το δεύτερο ιδρυτικό κόμμα του ΕΑΜ, καθώς και Γενικός Γραμματέας της ΕΔΑ, όταν το ΑΚΕ ήταν σε παρανομία.

Ηγετική φυσιογνωμία, δυναμική προσωπικότητα και μαζικός ρήτορας, σηματοδότησε μια ολόκληρη εποχή στους αγώνες του αγροτικού κινήματος. Εδωσε σάρκα και οστά στο ΑΓΡΟΤΙΚΟ ΚΟΜΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ - ΑΚΕ. Συντέλεσε αποφασιστικά στην εξυγίανση της πολιτικής του γραμμής, στο ανέβασμα, στην ανάπτυξη και τη σωστή του κατεύθυνση, με βάση τη θεμελιακή αρχή της ΕΡΓΑΤΟΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΣΥΜΜΑΧΙΑΣ, την οποία υπηρέτησε με αγωνιστικότητα, φιλότιμο, συνέπεια και δοκιμασίες.

Παρών σε όλους τους αγώνες και δοκιμασίες του λαϊκού μας κινήματος, εξόριστος επί Μεταξά στην Ανάφη, κρατούμενος στα στρατόπεδα των Γερμανών Τρικάλων και Λάρισας, εξόριστος μετά το 1947 στην Ικαρία, στη Μακρόνησο και στον Αϊ-Στράτη, όπου άφησε και την τελευταία του πνοή, στις 27 Σεπτέμβρη 1952.

Ο Κώστας Γαβριηλίδης που είχα την τιμή να τον γνωρίσω από πολύ κοντά, κυρίως στους τόπους της εξορίας και στα στρατόπεδα της Μακρονήσου και του Αϊ-Στράτη, υπήρξε πραγματικό γέννημα και θρέμμα των στερήσεων, των δοκιμασιών, των καημών, των οραματισμών και των πολύμορφων αγώνων της αγροτιάς, τόσο στο συνεταιριστικό, το αγροτικό και το λαϊκό μας κίνημα, όσο και γενικότερα στην πολιτική ζωή του τόπου μας.

Ο Κώστας Γαβριηλίδης με την επιβλητική προσωπικότητά του και τις αναμφισβήτητες ηγετικές του ικανότητες ενσάρκωνε, εξέφραζε, ακτινοβολούσε και υπογράμμιζε σε κάθε ευκαιρία, την αναγκαιότητα της ύπαρξης και της ανάπτυξης του Αγροτικού Κόμματος στη χώρα μας, για την αποτελεσματική προώθηση και λύση των προβλημάτων του αγροτικού τομέα και τη συμβολή του κόμματος αυτού, γενικότερα, στα πολιτικά μας πράγματα.

Ο Κώστας Γαβριηλίδης που ζούσε και γνώριζε τα συνεταιριστικά και αγροτικά πράγματα, μαζί και με το φυσικό του ταλέντο, του μαζικού ομιλητή, σαγήνευε και ξεσήκωνε με την παρουσία του, σε κάθε τόπο και χρόνο, στην ελληνική αγροτιά, σε μαζικές και μαχητικές κινητοποιήσεις και αγώνες, για τις διεκδικήσεις και τα προβλήματά της.

Αυτός, καθοριστικά, έδωσε σάρκα και οστά και το πραγματικό νόημα στο Αγροτικό Κόμμα Ελλάδας, το ΑΚΕ, και στην ΕΡΓΑΤΟΑΓΡΟΤΙΚΗ ΣΥΜΜΑΧΙΑ και αυτός το κατηύθυνε στο σωστό προορισμό.

Αυτός νίκησε στην εσωκομματική πάλη με τα συντηρητικά αγροτικά στελέχη, πριν από το 1936, και στους κλυδωνισμούς που πέρασε τότε το Κόμμα, πάνω στο ποιος έπρεπε να είναι ο σωστός προσανατολισμός, η γραμμή και η στρατηγική του ΑΚΕ, για τα καλώς εννοούμενα συμφέροντα της αγροτιάς. Και μέσα σ' αυτή τη διαπάλη στην πολύ κρίσιμη - τότε - καμπή του ΑΚΕ, επικράτησε και επιβλήθηκε η σωστή γραμμή που υποστήριζε και εκπροσωπούσε ο Κώστας Γαβριηλίδης: Οτι δηλαδή το Αγροτικό Κόμμα έπρεπε από την ίδια του τη φύση και τη θέση, μέσα στο αγροτικό κίνημα, να είναι κόμμα προοδευτικό, κόμμα αρχών, κόμμα με συνέπεια στην υπεράσπιση των συμφερόντων της αγροτιάς και κόμμα συμμαχικό με άλλα προοδευτικά κόμματα και πρώτα απ' όλα με τον πολιτικό φορέα της εργατικής τάξης, το Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, φυσικό σύμμαχο της εργατιάς. Γιατί μόνο έτσι θα μπορούσε να παίξει το ρόλο του και να εκπληρώσει αποτελεσματικά τον προορισμό του: Ο Κώστας Γαβριηλίδης, επιβάλλοντας τη σωστή αυτή γραμμή μέσα στο Αγροτικό Κόμμα, αναδείχτηκε στην πορεία και ο Γενικός του Γραμματέας.

Στη δοξασμένη περίοδο της Εθνικής μας Αντίστασης, το Αγροτικό Κόμμα, υπό την ηγεσία του, πρόσφερε τεράστιες υπηρεσίες στον εθνικοαπελευθερωτικό αγώνα, με απροσμέτρητες θυσίες και δοκιμασίες των στελεχών, των μελών και οπαδών του μαζί και της ελληνικής αγροτιάς που έγινε στον αγώνα αυτόν και κυρίως στις ακριτικές περιοχές παρανάλωμα του πυρός.

Μεγάλη υπήρξε επίσης η συμβολή του Κώστα Γαβριηλίδη στους τόπους της εξορίας και στα στρατόπεδα της Μακρονήσου και του Αϊ-Στράτη, που με την παλικαρίσια πάντα στάση του, αισιοδοξία, και ακτινοβολία ανάμεσα σ' όλους τους συγκρατούμενους αγωνιστές, συντελούσε στο υψηλό επίπεδο του ηθικού τους.

Στην Ανάφη, όταν ήταν εξόριστος, στην περίοδο της δικτατορίας του Μεταξά, ο ίδιος ο Γαβριηλίδης είχε στιχουργήσει σε ελληνικούς καυτούς και αγωνιστικούς στίχους το τραγούδι:

Χρόνια τώρα εμείς σκυμμένοι σκάβουμε τη μαύρη γη/ Μα τους κόπους μας θερίζουν τσιφλικάδες και τρανοί.

Τραγούδι που μιλούσε κατ' ευθείαν στην καρδιά των ανθρώπων για τη συναδέλφωση της αγροτιάς και την ενότητά της με την εργατιά και πολύ περισσότερο όταν αργότερα το τραγούδι αυτό, στην Εθνική Αντίσταση, έγινε θρύλος στον αντάρτικο αγώνα, για τον ξεσηκωμό της αγροτιάς, ενάντια στους κάθε λογής εκμεταλλευτές της. Στη Μακρόνησο (7ος Λόχος) ο Κώστας Γαβριηλίδης με το μεγάλο κύρος του και τη μεγάλη κοινωνική και πολιτική του ευρύτητα συντέλεσε καθοριστικά, στο πολύ δύσκολο - στη φάση εκείνη - πρόβλημα, πραγματοποίησης της αγωνιστικής ενότητας μεταξύ όλων των πολιτικών κρατουμένων, και εκείνων που άντεξαν περισσότερο και εκείνων που άντεξαν λιγότερο, μέσα από τη σκληρή δοκιμασία και τα ανείπωτα βασανιστήριά τους, με αποτέλεσμα στις εκλογές που επακολούθησαν μεταξύ Λαϊκού Κόμματος και Πλαστήρα, να υπερψηφιστεί από όλο το στρατόπεδο, το κόμμα το Πλαστήρα.

Στον Αϊ-Στράτη, από την αλυσίδα των εξοριών, των στερήσεων και των διωγμών έπεσε το μεγάλο δέντρο της αγροτιάς, ο Κώστας Γαβριηλίδης.

Και στο διάστημα από τότε που έπαθε το εγκεφαλικό επεισόδιο στις 17 του Σεπτέμβρη 1952 (συνέπεσε στην κακιά εκείνη ώρα να είμαι και εγώ μαζί του) ως τις 27 του ίδιου μήνα και μετέπειτα ολόκληρο το στρατόπεδο των εξορίστων μαζί και όλο το χωριό του Αϊ-Στράτη βυθίστηκαν σεμεγάλο πένθος.

Κανένας "όμως δε θα μπορέσει να ξεχάσει την τόσο απάνθρωπη συμπεριφορά και τη σκληρότητα των Αστυνομικών Αρχών και της κυβέρνησης, της εποχής εκείνης, που παρ' όλες τις διαμαρτυρίες των συνεξορίστων του, αρνήθηκαν επίμονα να τον μεταφέρουν στην Αθήνα, όταν έπαθε το εγκεφαλικό επεισόδιο. Αλλά και όταν τον μετέφεραν πεθαμένο, δεν άφησαν καμιά συνοδεία των εξορίστων να τον ακολουθήσει. Στο δραματικό αυτό ταξίδι, σ' ένα παλιοκάικο, μόνο του, μες στο πέλαγος, συνόδεψε τη σορό του, μόνο η κόρη του Νίτσα μαζί με τον απεσταλμένο - τότε - από την ΕΔΑ γιατρό - αείμνηστο - Γιώργο Σπηλιόπουλο.

Και όχι μόνο αυτό, αλλά δεν τον πέρασαν καθόλου από την προκυμαία του Πειραιά που τον περίμενε ο κόσμος. Τον μετέφεραν ινγκόγκνιτο στο λιμάνι της Αθήνας και από κει στο 3ο Νεκροταφείο Νίκαιας και κηδεύτηκε, όπως όπως, ενώ είχε προγραμματιστεί να ταφεί στο Πρώτο Νεκροταφείο.

Αλλά ο Κώστας Γαβριηλίδης συνεχίζει να παραμένει, αθάνατος στη μνήμη, όλων όσοι τον γνώρισαν και σύμβολο της αγροτιάς στους παραπέρα αγώνες της.

ΚΩΣΤΑΣ ΝΑΣΗΣ

Γενικός Γραμματέας του Αγροτικού Κόμματος(ΑΚΕ)
(Ριζοσπάστης, 30 Σεπτέμβρη 1997)