Το χρονικό της απελευθέρωσης της Ανεμώτιας Λέσβου

Το χρονικό της απελευθέρωσης της Ανεμώτιας

Σε αυτή την έρευνα έγινε προσπάθεια να συγκεντρωθούν διάφορες πληροφορίες για την ημέρα της απελευθέρωσης της Ανεμώτιας από τους Γερμανούς κατακτητές.  Ως εκ τούτου, η έρευνα  βασίστηκε σε προφορικές αφηγήσεις, προκειμένου να αναδειχθεί το γεγονός από αυτόπτες και αυτήκοους. Με δεδομένο ότι η προσωπική μου έρευνα ως προς το θέμα βρίσκεται σε εξέλιξη, είναι ευπρόσδεκτη κάθε βοήθεια και πληροφορία, από μέρους των αναγνωστών, που συμβάλει στην πληρέστερη αποτύπωση των γεγονότων που έλαβαν χώρα.

Ευχαριστίες οφείλω στον Γεώργιο Ελευθερίου Ατσικμπάση (τυροκόμο) για την πολύτιμη συμβολή του στην έρευνά μου.  

Το χρονικό

Ήταν απόγευμα, ημέρα Κυριακή, 8 Σεπτεμβρίου 1944. Ο κόσμος όλος βρισκόταν στην εκκλησία διότι γινόταν η στέψη ενός νέου ζευγαριού. Ξαφνικά χτύπησαν οι καμπάνες της εκκλησίας χαρμόσυνα και ο κόσμος όλος έκπληκτος βγήκε έξω (σ.σ από αυτήν) για να πληροφορηθεί το ευχάριστο γεγονός. Από στόμα σε στόμα μεταδόθηκε η είδηση για την απελευθέρωση του νησιού από τους Γερμανούς και αγκάλιαζαν ο ένας τον άλλο χαρούμενοι και ζητωκραύγαζαν "Ζήτω η Ελλάδα", "Ζήτω το Ε.Α.Μ", "Ζήτω η Λευτεριά".

Μετά το τέλος του μυστηρίου οι συγχωριανοί συγκεντρώθηκαν στην αγορά του χωριού, εκεί που σήμερα βρίσκεται το γραφείο του Αγροτικού Συνεταιρισμού και συνέχισαν να ζητωκραυγάζουν. Ορισμένοι από τους νέους, πιο ενθουσιασμένοι και ζωηροί, άρχισαν να σηκώνουν έναν - έναν ορισμένους από τους παραβρισκόμενους στα χέρια τους και να τους λένε "τάξε" δηλ. "δώσε" επειδή ως μέσω συναλλαγής ήταν τα "τσολάκια". Όλοι άρχισαν να δίνουν. Άλλος πρόβατο, άλλος αρνί, κατσίκι, σιτάρι, κριθάρι, όσπρια, λάδι ακόμα και κρασί ή ούζο. Όλα αυτά τα τρόφιμα συγκεντρώθηκαν και την επόμενη μέρα στήθηκαν καζάνια και άρχισε η παρασκευή των φαγητών οπότε το βράδυ τις ίδιας μέρας, με την συμμετοχή μουσικής από την Φίλια, έγινε ένα μεγάλο γλέντι στην πλατεία του χωριού που είναι σήμερα η αποθήκη του Συνεταιρισμού.

Προηγουμένως δε, την ίδια ημέρα το μεσημέρι, είχε συγκεντρωθεί όλος ο κόσμος στην αγορά του χωριού όπου, κρατώντας τις τρεις συμμαχικές σημαίες: τη Σοβιετική, την Αμερικανική, την Αγγλική, αλλά  και την Ελληνική, κατευθύνθηκε στην εκκλησία  και έγινε η καθιερωμένη δοξολογία για την απελευθέρωση του νησιού. Η δοξολογία εψάλη από τους ιερείς π. Ευάγγελο Κεραμιδά και π. Νικόλαο Παπαευστρατίου (από το Κεράμι Καλλονής) που βρισκόταν στο χωριό μας λόγω συγγενείας του, αλλά και λόγω ασφάλειας από τους Γερμανούς.  

Την επόμενη ημέρα του γλεντιού έπρεπε να φύγουν τέσσερις οπλίτες από τον εφεδρικό ΕΛΑΣ  να πάνε στην Μυτιλήνη για να συγκροτήσουν το τμήμα για την ασφάλεια του νησιού.  Οι οπλίτες αυτοί ήταν ο Ευστράτιος Κεραμιδάς του Ηλία, Αλέξανδρος Τσιτμιδέλλης του Παύλου, Γιάννης Αλιγιάννης και Κώστας Λασκαρίδης (Τζαβέλλας).

Απο τα δεξιά: Ευστράτιος Κεραμιδάς του Ηλία, Γιάννης Αλιγιάννης, Αλέξανδρος Τσιτμιδέλλης του Παύλου,Κώστας Λασκαρίδης (Τζαβέλλας). *

Οι συγχωριανοί μας σύσσωμοι βγήκαν στο σχολείο για να τους αποχαιρετήσουν και να τους ευχηθούν νίκη.  Αφού έστησαν τα όπλα τους σε σχήμα πυραμίδας οι δυο ιερείς που προαναφέραμε, έκαναν την δέηση και ευλόγησαν τα όπλα. Ο κόσμος τους ξεπρόβαλε με ζητωκραυγές και επευφημίες τραγουδώντας τον «Θούριο» του ΕΛΑΣ.

Βροντάει ο Όλυμπος, αστράφτει η Γκιώνα,

μουγκρίζουν τ’ Άγραφα, σείεται η στεριά.

Στ’ άρματα, στ’ άρματα, εμπρός στον αγώνα,

για τη χιλιάκριβη τη λευτεριά.

Ξαναζωντάνεψε τ’ αρματωλίκι,

τα μπράτσα σίδερο, φλόγα η ψυχή,

λουφάζουν έντρομοι οι ξένοι οι λύκοι

στην εκδικήτρα μας αντρίκια ορμή.

Ο Γοργοπόταμος στην Αλαμάνα

στέλνει περήφανο χαιρετισμό,

μιας ανάστασης νέας χτυπά καμπάνα,

μηνάν τα όπλα μας το λυτρωμό.

Σπάμε την άτιμη την αλυσίδα

που μας εβάραινε θανατερά,

θέλουμε λεύτερη εμείς πατρίδα

και πανανθρώπινη τη λευτεριά.

 *Η αναφορά των εικονιζομένων γίνεται με επιφύλαξη 

Για την  καταγραφή - επιμέλεια

Σταύρος Ι. Μαντατής