Ο ύπνος των πιλότων στον αέρα

Δεν είναι σπάνιο φαινόμενο. Οι επιβάτες ωστόσο, δεν το μαθαίνουν κατά κανόνα ποτέ. Ωστόσο το θέμα αυτό δεν είναι σημερινό.

Μοιάζει με αστείο, αλλά δεν είναι το φαινόμενο να κοιμούνται οι πιλότοι την ώρα της πτήσης για 10-20 λεπτά. Το θέμα επιβεβαιώνει και ο γενικός γραμματέας της Ευρωπαϊκής Ένωσης Προσωπικού Θαλάμων Διακυβέρνησης Αεροσκαφών (ECA) . Η συντριπτική πλειοψηφία τέτοιων περιστατικών μένουν ωστόσο μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας.

Ένα παρόμοιο συμβάν που έγινε γνωστό ήταν όταν στις 5 Μαΐου 2012 οι πιλότοι μίας πτήσης της Air Berlin από την Πάλμα ντε Μαγιόρκα προς το Μόναχο εξέπεμψαν προς τον πύργο ελέγχου το σήμα κινδύνου «Pan-Pan», κάτι που γίνεται σε λιγότερο σοβαρές περιπτώσεις (σε σοβαρό κίνδυνο χρησιμοποιείται το «Mayday»). Αιτία του σήματος ήταν ότι οι πιλότοι ένιωθαν πολύ κουρασμένοι για να επιχειρήσουν προσγείωση, ζητώντας να ενεργοποιήσουν για αυτόν το σκοπό το σύστημα αυτόματης προσγείωσης. Η Air Berlin, ακολουθώντας την τακτική των περισσότερων αερογραμμών δεν θέλησε να δώσει περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το περιστατικό, ενημέρωσε ωστόσο γραπτά την αρμόδια Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Αεροπλοΐας της Γερμανίας. Η δεύτερη σε μέγεθος γερμανική αεροπορική εταιρία διαβεβαίωσε στην αναφορά της ότι πληροί όλα τα κριτήρια που ορίζει ο νόμος για την υπηρεσία των πιλότων.

Το επίσημο πλαίσιο των ωρών υπηρεσίας και ξεκούρασης των χειριστών αεροσκαφών καθορίζεται από τον Ευρωπαϊκό Οργανισμό Εναέριας Ασφάλειας. Ένας ευρωπαϊκός κώδικας ορίζει, για παράδειγμα, ότι οι πιλότοι δεν επιτρέπεται να πετούν περισσότερες από 13 ώρες. Η διάρκεια πτήσης επιτρέπεται ωστόσο να αυξηθεί στις 14-15 ώρες». Σημαντική αιτία γι’ αυτό είναι η οικονομική κρίση, που ωθεί τις αερογραμμές σε εντατικοποίηση της εργασίας του ήδη διαθέσιμου προσωπικού.

Κάθε χώρα και αεροπορική εταιρία διατηρεί ωστόσο το δικαίωμα να επιβάλει πιο αυστηρά κριτήρια και μηχανισμούς ελέγχου για να καταπολεμήσει το φαινόμενο των… νυσταγμένων πιλότων. Για παράδειγμα η Lufthansa εγκαινίασε μία απλή μέθοδο. Αυτή ακούει στο όνομα «Napping Policy», ελληνιστί πολιτική του… υπνάκου για να ελαχιστοποιήσει την πιθανότητα να δει τους πιλότους της να κοιμούνται πάνω στο πηδάλιο εν ώρα πτήσης. Σύμφωνα με αυτή την απλή αρχή, όταν ο κυβερνήτης νιώθει κουρασμένος, ενημερώνει το συγκυβερνήτη του και κατόπιν συνεννόησης μπορεί να γύρει στο κάθισμά του και να κλείσει τα μάτια του για 10-20 λεπτά. Διάστημα κατά το οποίο ο συγκυβερνήτης αναλαμβάνει την πλήρη εποπτεία.

Ο κίνδυνος να κοιμηθεί ξαφνικά ένας πιλότος στο πιλοτήριο δεν είναι ωστόσο το μοναδικό πρόβλημα. Η υπερκόπωση ενός πιλότου του στερεί την ικανότητα να ενεργεί γρήγορα και με ακρίβεια σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης.

Κατά την ECA αυτά τα ζητήματα παραμένουν εσωτερική υπόθεση των αεροπορικών εταιριών και των καθ’ ύλην αρμόδιων του κλάδου. Καμιά φορά μάλιστα παραμένει το «ένοχο μυστικό» των πιλότων που φοβούνται ότι μία τέτοια αποκάλυψη θα απειλούσε το επαγγελματικό τους μέλλον.