Επιστημονική ομάδα το 2015 δημοσιεύει ότι υπάρχει κίνδυνος μεταφοράς κορωνοϊών μεταξύ διαφορετικών ειδών
Το βασικό θέμα που απασχολεί τον πλανήτη δεν είναι άλλο από την πανδημία του κορωνοϊού(COVID-19) με σχεδόν 170000 επιβεβαιωμένα κρούσματα και 6500 θανάτους σε ολόκληρο τον πλανήτη. Είναι όμως οι ιοί της κατηγορίας των κορωνοϊών κάτι που εμφανίστηκε για πρώτη φορά πριν τρεις μήνες; Προφανώς και όχι!
Οι πρώτοι κορωνοϊοί ανακαλύφθηκαν στα μέσα της δεκαετίας του ’60 ενώ έγιναν γνωστοί την προηγούμενη δεκαετία με την εμφάνιση της σοβαρής μορφής οξέος αναπνευστικού συνδρόμου, γνωστή και ως SARS που προκαλείται από τον SARS-CoV, έναν κορωνοϊό καθώς και του αναπνευστικού συνδρόμου της Μέσης Ανατολής που προκαλείται από τον MERS-CoV.
Τα παραπάνω υπογράμμισαν την απειλή εμφάνισης επιδημιών από κορωνοϊούς καθώς και την πιθανότητα μετάδοσης τέτοιων ιών μεταξύ διαφορετικών ειδών συμπεριλαμβανομένου και του ανθρώπου.
Παρόμοια δεδομένα έχουν προκύψει από την παρατήρηση στελεχών ιών της γρίπης όπως ο H1N1 και ο H5N1 οι οποίοι προκάλεσαν μικρότερες ή μεγαλύτερες επιδημίες, θνητότητα και επηρέασαν οικονομικά τις περιοχές στις οποίες εμφανίστηκαν.
Το 2015, ο Menachery και οι συνεργάτες του δημοσιεύουν στο Nature medicine μία μελέτη που σήμερα μπορεί να χαρακτηριστεί εντυπωσιακή ακόμη και, προφητική.
Η συγκεκριμένη ομάδα επιστημόνων από διάφορα πανεπιστήμια των Ηνωμένων Πολιτειών εξέτασε την πιθανότητα εμφάνισης ασθενειών στον άνθρωπο από ιούς που μοιάζουν με τον SARS και οι οποίοι προσβάλλουν πληθυσμούς νυχτερίδων που διαβιούν στην Κίνα.
Οι επιστήμονες της συγκεκριμένης ομάδας, δημιούργησαν έναν χιμαιρικό ιό, δηλαδή έναν ιό, ο οποίος είχε μία πρωτεΐνη-ακίδα (SHC014) που μπορεί να προσβάλλει ζώα και απομονώθηκε από την Κινέζικη νυχτερίδα προσαρμοσμένη σε έναν σκελετό του αντίστοιχου SARS κορωνοϊού που προσβάλλει τα ποντίκια.
Ο υβριδικός ιός έδωσε τη δυνατότητα μελέτης για το αν μπορεί η συγκεκριμένη πρωτεΐνη-ακίδα να προκαλέσει ανεξάρτητα από την υπόλοιπη δομή του ιού ασθένεια σε κύτταρα του αναπνευστικού συστήματος του ανθρώπου.
Η πρωτεΐνη-ακίδα που χρησιμοποιήθηκε έμοιαζε μορφολογικά με παρόμοια πρωτεΐνη που υπάρχει στον SARS ο οποίος προκάλεσε την επιδημία πριν 15 χρόνια περίπου αλλά και σε άλλους κορωνοϊούς.
Μικρές αλλαγές στα αμινοξέα τέτοιων πρωτεϊνών μπορεί να επηρεάσουν την ικανότητα που έχει ο ιός να προσδένεται στον υποδοχέα του μετατρεπτικό ένζυμο της αγγειοτενσίνης ΙΙ (ACE2) των ανθρώπινων κυττάρων.
Η πρωτεΐνη-ακίδα (SHC014) που χρησιμοποιήθηκε από την συγκεκριμένη ομάδα διέφερε στα μισά σημαντικά αμινοξέα από αυτά που υπάρχουν στην αντίστοιχη πρωτεΐνη του SARS-CoV για την πρόσδεση με τον ACE2.
Παρά την πρόβλεψη την αποτυχίας πρόσδεσης με τον ACE2 ο υβριδικός ιός που δημιουργήθηκε είχε τη δυνατότητα να προσβάλλει ανθρώπινα επιθηλιακά κύτταρα.
Ακόμη, διαπιστώθηκε ότι ο υβριδικός ιός προσβάλλει τόσο μικρότερα όσο και μεγαλύτερα σε ηλικία ποντίκια προκαλώντας μείωση του βάρους τους σε όλες τις ηλικίες ενώ στα μικρά ηλικιακή ποντίκια δεν εμφανίζεται θνητότητα και στα μεγαλύτερα η θνητότητα είναι μικρότερη σε σχέση με τον SARS-CoV.
Στην ίδια μελέτη, δοκιμάστηκαν διάφορα αντισώματα με σκοπό την παρεμπόδιση του διπλασιασμού του υβριδικού ιού.
Μόνο ένα μονοκλωνικό αντίσωμα κατάφερε να εξουδετερώσει κατά 50% τον υβριδικό ιό ενώ ακόμη και αντισώματα που ήταν αποτελεσματικά έναντι του SARS δεν έδειξαν παρόμοια αποτελέσματα στον υβριδικό ιό.Ακόμη, η δοκιμή εμβολίων που δημιουργήθηκαν από διπλά απενεργοποιημένους SARS-CoVδεν φάνηκε να ανοσοποιούν ποντικούς στους οποίους δοκιμάστηκαν.
Ανακεφαλαιώνοντας, η συγκεκριμένη προσέγγιση επισήμανε, μία πενταετία πριν, μία πιθανή απειλή που προκύπτει από την μεταφορά ιών παρόμοιων του κορωνοϊού SARS ανάμεσα σε διαφορετικά είδη οργανισμών καθώς και από την ικανότητα τέτοιων ιών να διαφεύγουν των θεραπευτικών προσεγγίσεων που είναι μέχρι τώρα διαθέσιμες.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η συγκεκριμένη επιστημονική ομάδα επισημαίνει ότι είναι σημαντική η κοινοποίηση της συγκεκριμένης μελέτης στους αρμόδιους φορείς.
Η συγκεκριμένη μελέτη, αν αφήσουμε στην άκρη της θεωρίες συνωμοσίας, μας δείχνει ότι η επιστήμη μπορεί να μη γνωρίζει τα πάντα αλλά αν την ακούσουμε τόσο εμείς όσο και οι αρμόδιοι φορείς μπορεί να δώσει τις απαραίτητες πληροφορίες και εργαλεία να προετοιμαστούμε για πιθανές επιδημίες και πανδημίες του μέλλοντος. Η επαφή του απλού πολίτη με τέτοια δεδομένα είναι σχεδόν αδύνατη, και σε κάποιες περιπτώσεις δε μπορεί να ωφελήσει στην αποφυγή μελλοντικών δυσάρεστων καταστάσεων.
Εντούτοις, η συγκεκριμένη πανδημία αποδεικνύει με κάθε τρόπο ότι οι αρμόδιες αρχές, παγκοσμίως, θα πρέπει να βρίσκονται σε άμεση συνεργασία με την επιστημονική κοινότητα με σκοπό, την επόμενη φορά, και όπου είναι δυνατόν να βρεθούμε ένα βήμα μπροστά από την απειλή που θα εμφανιστεί.
Η δημοσίευση στο Nature Medicine
Menachery, V., Yount, B., Debbink, K. et al. A SARS-like cluster of circulating bat coronaviruses shows potential for human emergence. Nat Med 21, 1508–1513 (2015). https://doi.org/10.1038/nm.3985
Παρόμοια δημοσίευση της ίδιας επιστημονικής ομάδας
Menachery VD, Yount BL Jr, Sims AC, et al. SARS-like WIV1-CoV poised for human emergence. Proc NatlAcadSci U S A. 2016;113(11):3048–3053. doi:10.1073/pnas.1517719113
